آثار و برکات تسبيحات حضرت فاطمه(س)

پيشوايان معصوم درباره‌ تسبيحات گران‌سنگ حضرت زهرا(س) نكاتی را بيان فرموده‌اند كه نشان از شدّت عظمت و اوج قداست و نيز سترگی نتايج دنيوی و اخروی آن برای خواننده‌اش دارد، نكاتی كه به راستی آدمی را به شگفتی می‌آورد که در ادامه آن موارد را می‌خوانیم.

 

 

از امام صادق(ع) درباره‌ آيه‌ «يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا اذْكُرُوا اللَّهَ ذِكْراً كَثيرا ـ ای كسانی كه ايمان آورده‌ايد، خدا را بسیار یاد کنید (1) پرسيده شد: چگونه خدا را بسیار یاد کنیم؟! فرمود: «هر كه تسبيح فاطمه(س) را بگويد، خداوند را ياد كرده است، يادی بسيار.»(2) و نيز با اشاره به آيه‌ «الذَّاكِرِينَ اللَّهَ كَثِيراً وَ الذَّاكِراتِ ـ مردان و زنانی که خداوند را بسیار یاد می‌کنند‏»(3) فرمود: «هر كه شب را به تسبيح فاطمه بگذراند [و یا پیش از خواب بخواند] از مردان و زنانی خواهد بود كه خداوند را بسيار ياد می‌كنند»(4). 

 

 

حضرت امام صادق(ع) می‌فرمايند: «تسبيحات فاطمه در هر روز و در پس هر نماز، برای من محبوب‌تر است از هزار ركعت نماز در هر روز»(5) 

 

 

امام صادق(ع): «هر كه بعد از نماز واجبش، قبل از اینكه پاهايش را از حالت نماز خارج كند، تسبيحات فاطمه‌ زهرا(س) را بگويد، خداوند او را می‌آمرزد، بايد كه اين تسبيحات را با «الله اكبر» (34 مرتبه) آغاز كند.»(6)  همچنين فرمودند: «هركه در پس نماز واجب، تسبيحات صد مرتبه‌ای فاطمه(س) را بخواند و پس از آن بگويد «لا اله الّا الله»، خداوند او را می‌آمرزد.»(7) 

 

و نيز فرموده‌اند: «هر كه تسبيح فاطمه(س) را بگويد و سپس استغفار كند، بخشيده می‌شود.»(8) «هر که پس از نماز واجبش، قبل از آنکه پاهایش را از حالت نماز خارج کند، تسبیحات فاطمه(س) را بخواند، خداوند بهشت را بر او واجب می‌کند.»(9)

 

در جهان تسبیحت ای نیکو سرشت

خلق را یک در ز درهای بهشت(10)

 

همچنین، معدن كرامت و نور و صفا، حضرت امام علی بن موسی الرضا(ع) فرمودند: «در انتهای تمام نمازهای واجب، پیش از آنکه پایت را از حالت نماز خارج کنی، خواندن تسبيحات صد مرتبه‌ای فاطمه(س) و سپس هفتاد مرتبه استغفار نمودن را ترک مکن كه خداوند تمام گناهانت را می‌آمرزد انشاءالله.» (11)

 

 

امام صادق(ع) می‌فرمایند: «... هر كه به تسبيحات فاطمه(س) پايبند باشد، هرگز شقی نمی‌گردد.» (12)

 

 

هر سه مورد در این حدیث شریف است: حضرت امام باقر(ع) فرمودند: «تسبيحات فاطمه(س)، به زبان 100 مرتبه است اما در ميزان اعمال، هزار حسنه دارد و شيطان را می‌راند و خداوند رحمان را خشنود می‌سازد.» (13)

 

 

در اخبار و روایات متعدد از جمله در کتاب گرانسنگ «مفاتیح الجنان» می‌خوانیم که پیشوایان معصوم: گاهی برای درمان برخی بیماری‌ها، بیماران را به خواندن آیات و ادعیه‌ای خاص و نیز گاهی استغفار و صدقه دستور داده‌اند.

 

از جمله شگفتی‌های تسبیحات حضرت زهرا(س) نیز یکی این است که نه تنها بُعد معنوی آدمی را اعتلا می‌بخشد، بلکه جسم انسان را نیز درمانگر است: «مردی به حضور امام صادق(ع) شرفياب شد، امام با او سخنی گفت، اما فرمايش حضرت را نشنيد و از ضعف شنوايی‌اش نزد آن بزرگوار شكايت کرد. امام فرمود: [اگر خوب نمی‌شنوی] چرا تسبيحات فاطمه(س) را نمی‌خوانی؟! عرض كرد: فدايت شوم، تسبيح فاطمه(س) چيست؟! فرمود: خداوند را 34 مرتبه تكبير، 33 مرتبه حمد و 33 مرتبه تسبيح می‌گويی تا اين‌كه مجموعشان به صد برسد. آن مرد می‌گويد: اين كار را مدت اندكی انجام دادم تا اينكه سنگينی گوشم برطرف شد و شنوايی‌ام بازگشت.» (14)

 

 

تسبيحات بانوی بانوان حضرت فاطمه(س) فقط در تعقيب نمازهای واجب و مستحب توصیه نشده، بلكه در روایات متعددی «پيش از خواب» نيز مورد سفارش قرار گرفته است: 

 

امام صادق(ع) می‌فرمايند: «تسبيح فاطمه‌ زهرا(س)، [اين‌گونه است كه] هرگاه خواستی به رختخواب بروي، خداوند را 34 مرتبه تكبير، 33 مرتبه تحميد و 33 مرتبه تسبيح بگو ...» (15) و نیز فرمودند: «وقتی هریک از شما به خوابگاه خود می‌رود، فرشته‌ای‌ گرامی و نیز شیطانی خبیث نزد او می‌آیند. فرشته به او می‌گوید: روزت را با عمل نیک ختم کن و شبت را با خیر آغاز کن، شیطان نیز به او می‌گوید: روزت را با گناه تمام کن و شبت را با گناه شروع کن! در این هنگام، اگر آن شخص، فرشته را اطاعت کند و پیش از خواب 34 مرتبه الله اکبر و 33 مرتبه الحمدلله و 33 مرتبه سبحان الله بگوید ... آن فرشته‌ گرامی، شیطان را از وی می‌راند و دور می‌سازد و تا صبح‌ که آن مؤمن بیدار شود از وی محافظت می‌کند، وقتی بیدار شود نیز دوباره آن فرشته و آن شیطان به او همان سخنان دیشب را می‌گویند و اگر آن شخص، قبل از آن که از رختخوابش برخیزد خداوند عزوجل را به همان ترتیب (یعنی با تسبیحات حضرت فاطمه(س)) یاد کند، فرشته‌ گرامی بار دیگر آن شیطان را از وی دور می‌سازد و خداوند نیز برای آن شخص مؤمن، ثوابی برابر ثواب عبادت تمام شب را می‌نویسد.» (16)

 

شب و روز در شام و در بامداد

تو بریادی از هر چه دارم به یاد

چو اول شب آهنگ خواب آورم

به تسبیح نامت شتاب آورم

چو در نیم‌شب سر برآرم ز خواب

تو را خوانم و ریزم از دیده آب

و گر بامدادست راهم به توست

همه روز تا شب پناهم به توست

چو خواهم ز تو روز و شب یاوری

مکن شرمسارم در این داوری(17)

 

و در عظمت نتایج و برکات این تسبیحات ارزشمند همین بس که امام هادی(ع) مداومت بر تسبيحات حضرت زهرا(س) به هنگام خواب را يكی از «خصلت‌های اهل بيت عصمت و طهارت(ع)» معرفی فرموده است: «برای ما اهل بیت، به هنگام خواب، ده خصلت است؛ ... یکی از آن‌ها 33 مرتبه تسبیح، 33 مرتبه تحمید و 34 مرتبه تکبیر گفتنِ خداوند است.»(18) 

 

و کسی که به تبعیت از پیشوایان پاک الهی بر این امر مداومت ورزد، خود را به یکی از خصلت‌های آن بزرگواران آراسته است و چه پاداشی برتر از مزیّن شدن به خصال اهل بیت نبوی همان یگانه محبوبان ازل تا ابد خداوندی؟! به قول حکیم قاآنی:

 

رقصد از وجد و طرب خورشید در وقت کسوف

 

زانکه خواهد خویش را همرنگ قنبر داشتن(19)

 

 

چو نام توام جان‌نوازی کند

 

به من، دیو، کی دست یازی کند(20)

 

شخصی به امام صادق(ع) پیغام داد که شب‌ها زنی کریه و هولناک به خوابش می‌آید و او را می‌ترساند، آن حضرت دستور فرمود تسبيحی فراهم کند و با آن، «تسبيحات حضرت زهرا(س)» را قرائت کند و سپس این دعا را 10 مرتبه بخواند: «لا إِلهَ إِلَّا اللَّهُ‏ وَحْدَهُ‏ لا شَرِيكَ لَهُ،‏ لَهُ الْمُلْكُ وَ لَهُ الْحَمْدُ، يُحْيِي وَيُمِيتُ‏ وَيُمِيتُ وَيُحْيِي، بِيَدِهِ الْخَيْرُ وَلَهُ اخْتِلافُ اللَّيْلِ وَالنَّهارِ وَهُوَ عَلى‏ كُلِّ شَيْ‏ءٍ قَدِيرٌ»(21)  

 

حضرت امام باقر العلوم(ع) می‌فرمایند: «هرگاه شخصی خواست بخوابد، به پهلوی راست دراز کشیده بگوید: «بِسْمِ اللَّهِ اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْلَمْتُ نَفْسِي إِلَيْكَ وَ وَجَّهْتُ وَجْهِي إِلَيْكَ وَ فَوَّضْتُ أَمْرِي إِلَيْكَ وَ أَلْجَأْتُ ظَهْرِي إِلَيْكَ تَوَكَّلْتُ عَلَيْكَ رَهْبَةً مِنْكَ وَ رَغْبَةً إِلَيْكَ لَا مَلْجَأَ وَ لَا مَنْجَى مِنْكَ إِلَّا إِلَيْكَ آمَنْتُ بِكِتَابِكَ الَّذِي أَنْزَلْتَ وَ بِرَسُولِكَ الَّذِي أَرْسَلْت‏" بعد از آن، تسبیحات فاطمه‌ زهرا را بخواند و هرکه موقع خواب، از چیزی هراسان می‌شود، موقعی که به رختخواب می‌رود، معوّذتین (یعنی سوره‌های ناس و فَلَق) و آیة الکرسی را بخواند.» (22)

 

 

حضرت امام جعفر صادق(ع) می‌فرمایند: «دو برادر نزد رسول خدا(ص) آمدند و عرض کردند: ما برای تجارت به سرزمین شام می‌رویم، به ما دعایی بیاموز تا در این سفر مصون بمانیم. رسول خدا(ص) فرمود: هرگاه اطراق کردید و نماز عشا را به جا آوردید و خواستید بخوابید، در بستر خود تسبیحات فاطمه‌ی زهرا(س) را و سپس آیة الکرسی را بخوانید؛ هریک از شما چنین کند، تا صبح فردا از هر گزندی در امان است. آن دو برادر به سوی شام راهی شدند و در این مسیر گروهی از دزدان تعقیبشان می‌کردند و در پی فرصتی برای غارتشان بودند؛ شب فرا رسید و کاروانِ دو برادر در مکانی اطراق کردند؛ ... صبح، سارقان نزد آن دو برادرِ تاجر رفتند و پرسیدند: دیشب کجا رفته بودید؟! گفتند جایی نرفتیم و تمام شب همین‌جا بودیم! سارقان گفتند: دیشب آمدیم امّا جز دو دیوار بلند چیزی ندیدیم! باید ما را از ماجرای خود آگاه کنید! راز شما چیست؟! تاجران گفتند: پیامبر(ص) به ما آموخت که تسبیحات حضرت فاطمه‌ی زهرا3 و آیة الکرسی را بخوانیم و ما چنین کردیم.»(23)

 

 

 7. كلينی، «كافی»، ج 3، ص 342، ح 7.

 8.  حر عاملی، «وسائل الشيعة»، ج 4، ص 442، ح 8392.

 9. محدّث نوری، «مستدرك الوسائل»، ج 5، ص 34، ح 5298.

 10. محمّد جواد محبّت.

11.  محدّث نوری، «مستدرك الوسائل»، ج 5، ص 36، ح 5303.

 12.  کليني، «كافی»، ج 3، ص 343، ح 13. 

 13. حر عاملی، «وسائل الشيعة»، ج 4، ص 442، ح 8392.

 

 14. طبرسی، «مشكاة الأنوار»، ص 278.

 15. كلينی، «كافی»، ج 2، ص 536، ح 6. 

16. ابن طاووس، «فلاح السائل»، ص 279.

 

17. نظامی گنجوی.

 18. محدّث نوری، «مستدرك الوسائل»، ج 5، ص 39، ح 5313.

19. از دیوان قصائد قاآنی.

 

 20. نظامی گنجوی.

 

 21. كلينی، «كافی»، ج 2، ص 536، ح 7.
 

22 . طوسی، «تهذیب الأحکام»، ج 2، ص 116، ح 203.

 

 23. برقی، «محاسن»، ج 2، ص 368، ح 120.