نهج‌البلاغه؛ مرهمی بر دردهای جانکاه بشریت
مریم فتحی با بیان اینکه نهج‌البلاغه مجموعه‌ای از آموزه‌های اصیل و جامعه انسانی اسلامی است که با عمل به آن سعادت دنیا و آخرت انسان تأمین می‌شود، گفت: نهج‌البلاغه مرهمی بر دردهای جانکاه بشریت است.
مریم فتحی، مدرس حوزه علمیه، در گفت‌وگو با ایکنا از خراسان رضوی، با اشاره به اینکه نهج‌البلاغه از باب معرفی کتابی است که مرحوم سید رضی با نگاهی خاص و نظر ویژه بر بلاغت سخنان حضرت امیرالمؤمنین(ع) اقدام به تدوین آن کرده است و بالغ بر 1000 سال از عمر شریف این کتاب می‌گذرد، اظهار کرد: نهج‌البلاغه بخشی از سخنان حضرت امیرالمؤمنین(ع) است و افرادی که مایل‌اند به منابع بیشتری از سخنان ایشان دسترسی داشته باشند کتاب کلمات سیدالعرب نیز بسیار ارزشمند است. در عین حال نهج‌البلاغه مجموعه‌ای از آموزه‌های اصیل و جامعه انسانی اسلامی است که با عمل به آن سعادت دنیا و آخرت انسان تأمین می‌شود.
روشن شدن حقیقت دنیا برای انسان در سایه انس با نهج‌البلاغه
این مدرس حوزه علمیه با بیان اینکه در سایه انس با نهج‌البلاغه حقیقت دنیا برای انسان روشن می‌شود، افزود: رفتارها و آرمان‌های فردی که حقیقت تَغُرُّ وَ تَضُرُّ وَ تَمُرُّ دنیا را شناخته باشد با دیگری که دنیا منتهای آرزوی اوست تفاوت دارد. نگرش صحیح به هستی و درک بیشتری از حقایق عالم (عالم نه فقط زمین بلکه تمام عوالم اعم از عالم دنیا، آخرت، برزخ، عالم فرشتگان و ...) به دست خواهد آورد.
وی با اشاره به این سخن مرحوم علامه جعفری درباره نهج‌البلاغه که جای تأمل دارد که فرمودند: آن روز که نهج‌البلاغه علی بن ابیطالب(ع) با دقت رسیدگی شود، از تمام مکتب‌های اجتماعی، اخلاقی، اقتصادی و فلسفی بی‌نیاز خواهیم شد، بیان کرد: تمایز نهج‌البلاغه با سایر احادیث از دو جهت قابل بررسی است، اول از جهت شکل ارائه و بیان و دوم از جهت مضامینی که کمتر به آن پرداخته شده است، چراکه حضرت امیرالمؤمنین علی(ع) در دوران حکومت فرصت خطبه‌خوانی داشتند.
نهج‌البلاغه؛ تنها کتاب حدیث درباره حکمرانی دینی
فتحی با بیان اینکه نهج‌البلاغه تقریباً تنها کتاب حدیثی است که مباحث حکمرانی دینی را در دل خود جای داده است، تصریح کرد: حضرت امام خمینی(ره) نیز در وصف نهج‌البلاغه فرموده‌اند: ما مفتخریم که کتاب نهج‌البلاغه که بعد از قرآن، بزرگ‌ترین دستور زندگی مادی و معنوی و بالاترین کتاب رهایی‌بخش است و دستورات معنوی و حکومتی آن بالاترین راه نجات است، از امام معصوم ماست.
وی در پاسخ به اینکه برای ترویج مطالعه نهج‌البلاغه چه راهکارهایی وجود دارد، گفت: با توجه به فرمایش مقام معظم رهبری که فرمودند می‌توان در آیینه نهج‌البلاغه نگریست و خطرات و هشدارهایی که افراد و جوامع را تهدید می‌کند، شناخت و البته در سایه تعالیم نهج‌البلاغه درمان آن را شناخت؛ می‌توان گفت نهج‌البلاغه یک گنجینه استثنایی است که تعالیم آن از زبان فردیست که حکمت الهی به او داده شده است.
فتحی یادآور شد: با توجه به این موضوع، انس با نهج‌البلاغه و عملیاتی کردن دستورات حضرت امیرالمؤمنین(ع) اهمیت قابل توجهی دارد که در این راستا اولین مسئله گفتمان‌سازی است؛ یعنی باید نهضت نهج‌البلاغه‌خوانی و نهج‌البلاغه‌فهمی به‌عنوان یک ارزش مهم در جامعه معرفی و تبلیغ شود. نصب احادیث در فضای شهرها، تألیف و تدوین کتاب‌های کودکان، ساخت پویانمایی، مشاوره‌های خانوادگی و فردی با محوریت تعالیم نهج‌البلاغه، بخشی از پیشنهاد‌هایی است که در مسیر گفتمان‌سازی به اذن الهی مؤثر خواهد بود.
این مدرس حوزه اظهار کرد: انس با تعالیم نهج‌البلاغه خود زمینه‌ساز ترویج معارف نهج‌البلاغه در جامعه است و برگزاری دوره‌های نهج‌البلاغه‌خوانی و بیان تفسیر کلام حضرت امیرالمؤمنین(ع) در ایجاد انس با کلام مولای متقیان مؤثر خواهد بود.
مهجوریت نهج‌البلاغه در میان شیعیان
وی افزود: نهج‌البلاغه در حالی بین برخی شیعیان مورد کم‌توجهی قرار می‌گیرد که بسیاری از برادران اهل سنت نهج‌البلاغه را فخر اسلام می‌دانند نه فقط فخر شیعه، اما مهجوریت این کتاب مقدس در بین شیعیان امری کاملاً روشن است و عادت کردن شیعیان امیرالمؤمنین(ع) به این مهجوریت دردناک‌تر است.
فتحی گفت: عدم استفاده از روش‌های نوین تبلیغ دین و البته تعداد کم فعالان رسانه در حوزه نهج‌البلاغه بر مهجوریت این کتاب در این دوران افزوده است و شاید کمتر بتوان از نبودن ترجمه‌های روان در این مورد شکایت کرد بلکه مسئله اصلی فراموش‌شدن نهج‌البلاغه است.
وی اظهار کرد: مطالعات تخصصی اندک در مورد نهج‌البلاغه، مسئله‌ای است که باعث می‌شود هیئت‌های اندیشه‌ورز و اتاق فکر در زمینه فراگیری معارف نهج‌البلاغه کمتر ایجاد شود و همین امر منجر به موازی‌کاری، عدم فعالیت‌های هدفمند، عدم ایجاد تشکیلات و... می‌شود. البته این موضوع را نباید از ذهن دور داشت که برکت نام اهل بیت(ع) و اخلاص بسیاری از شیعیان تاکنون جلسات نهج‌البلاغه را بحمدالله به‌خوبی پیش برده است، اما چنانچه فعالیت‌ها هدفمند باشند نتایج بهتری برای این گردهمایی‌ها پیش‌بینی می‌شود
فتحی محدودیت‌های زبانی و فهمی را تااندازه‌ای در ایجاد مانع دسترسی افراد به محتوای نهج‌البلاغه تأثیرگذار دانست و گفت: با توجه به اینکه در سال‌های اخیر نهج‌البلاغه با ترجمه مرحوم دشتی رحمةالله علیه در مجامع مختلفی معرفی‌شده است و این ترجمه روان و قابل فهم برای گروه‌های سنی بعد نوجوانی است و به نظر می‌رسد عوامل دیگری در عدم دسترسی افراد به محتوای نهج‌البلاغه دخیل باشند یکی از این عوامل نبودن اراده جمعی برای استفاده از تعالیم نهج‌البلاغه است که البته این مسئله ناشی از عدم شناخت نهج‌البلاغه، عدم شناخت حضرت امیرالمؤمنین(ع) و جایگاه امام معصوم در عالم هستی است.
وی در پاسخ به اینکه برای شناخت بهتر و جامع‌تر شخصیت و زمانه حضرت امیرالمؤمنین(ع) مطالعه چه کتاب‌هایی را پیشنهاد می‌کنید، بیان کرد: دو کتاب «فروغ ولایت» و «ترجمه الغارات» بسیار مؤثر است. کاش در هیاهوی دنیا در میان جست‌وجوهای روزانه برای حل مشکلات فردی و اجتماعی، برای آگاه شدن از توصیه‌های امیرالمؤمنین(ع) در حل مسائل و مشکلات زندگی سهمی قائل بشویم.
تقویت بنیان‌های اجتماعی با عمل به آموزه‌های نهج‌البلاغه
این مدرس حوزه با اشاره به اینکه نهج‌البلاغه کتابی است که در حل مسائل اجتماعی و فردی راهکارهای قابل اجرا و نتیجه‌بخش دارد، یادآور شد: عدم استفاده از این گنج، توفیقات فرد و جامعه در تربیت افراد باشخصیت سالم را کاهش می‌دهد؛ از طرفی تحکیم و تقویت بنیان‌های اجتماعی کارآمد با عمل به آموزه‌های نهج‌البلاغه و فرمایشات حضرت امیرالمؤمنین(ع) میسر خواهد شد.
فتحی با بیان اینکه مطالعه متون دینی به‌دلیل کاهش فرهنگ کتابخوانی کاهش یافته است؛ گفت: تغییرات فرهنگی و اجتماعی و به‌طور ویژه حکمرانی فضای مجازی، فرهنگ کتابخوانی را به‌طور کلی تحت‌الشعاع خود قرار داده است، به‌طوری که در گذشته یکی از سرگرمی‌های کودکان، نوجوانان و بزرگ‌سالان مطالعه بود و همچنان افرادی که کمتر گرفتار فضای مجازی شده‌اند عادت کتابخوانی خود را حفظ کرده‌اند، اما به‌دلیل هجمه‌های شدید علیه دین ممکن است آمار مطالعه در حوزه مطالعات دینی کاهش یافته باشد که البته مشخصاً نمی‌شود این مطلب را بیان کرد زیرا مستلزم داشتن آمارهای دقیق است البته نمی‌توان تلاش مجموعه‌های فرهنگی که در امر گسترش فرهنگ کتابخوانی و متون دینی فعالیت می‌کنند، از دیده پنهان داشت.
وی با تأکید بر اینکه فعالیت‌های فرهنگی باید در گروه‌های کوچک‌تر و همراه کردن آن‌ها برای گسترش فرهنگ کتابخوانی و متون دینی جریان داشته باشد اضافه کرد: طبیعتاً همراه کردن یک جمع کوچک با سهولت و سرعت بیشتری میسر می‌شود. یک جمع کوچک دانش‌آموزان یک مربی و راهنمای دلسوز می‌طلبد که تا مدت‌ها در کنار آن‌ها بماند و تا رسیدن به هدف انس با کتاب آن‌ها را رها نکند؛ در این میان فرض کنید مربی دغدغه فراگیر شدن معارف نهج‌البلاغه را داشته باشد، طبیعی است که گروه را به همین سمت هدایت خواهد کرد. البته شروع با مربی است؛ چنانچه متربی طبق برنامه به مطالعه خصوصاً نهج‌البلاغه بپردازد، خود بالطافت کلام امیرالمؤمنین(ع) انس پیدا می‌کند زیرا نهج‌البلاغه زنده است و دل را زنده می‌کند - احی قلبک بالموعظه -این موعظه وقتی از زبان مولای متقیان علی(ع) باشد به نحو احسن زنده‌کننده جان و قلب انسان خواهد بود.
وی با اشاره به لحظه تحویل سال 1404 و تلفیق و ترکیب معنادار نوروز با شب‌های قدر و خصوصاً شهادت مولای متقیان، بیان کرد: شب قدر به‌واقع بهار معنویت انسان است و نوروز شروع سال نو و بهار طبیعت لذا هم‌زمانی بهار طبیعت و بهار معنویت در سایه توجهات حضرت امیرالمؤمنین(ع) می‌تواند نویدبخش سالی باشد که با نهج‌البلاغه شروع شود و با نهج‌البلاغه و عمل به آموزه‌های آن ادامه یابد و با گفتمان سازی مطالعه نهج‌البلاغه آماده ورود به سال بعد شود.
انتهای پیام
