ضرورت توانمندسازی فرهنگی و اجتماعی دانش‌آموختگان دانشگاه

حسین کارشکی، سرپرست معاونت فرهنگی، اجتماعی و دانشجویی دانشگاه فردوسی در گفت‌وگو با ایکنا از خراسان‌رضوی در رابطه با کارکرد حوزه‌های مختلف دانشگاه فردوسی اظهار کرد: قدیمی‌ترین کارکرد دانشگاه، آموزشی بوده، به این صورت که دانشجو به کلاس برود و به تحصیل بپردازد، سپس کارکرد پژوهشی برجسته شد و انتظار برون‌داد پژوهشی، آموزشی و پرورش متخصصان از دانشگاه وجود داشت، پس از آن با روی کارآمدن دانشگاه‌های نسل سوم، مبحث کارآفرینی مطرح و در نسل چهارم نیازهای جامعه برجسته شد.

 

وی با اشاره به اینکه دانشگاهی کارآمد است که بتواند نیازهای جامعه را برطرف کند، بیان کرد: دانشگاه اگر بخواهد کارکرد خود، یعنی رفع نیازهای جامعه را به خوبی انجام دهد، به جز پرورش متخصص و پرورش شهروند مفید، کسی که بتواند تعامل خوبی با دیگران داشته باشد و تسهیلگر روابط اجتماعی شود را نیز باید در دستور کار قرار دهد.

 

سرپرست معاونت فرهنگی، اجتماعی و دانشجویی دانشگاه فردوسی افزود: اگر دانشگاه بتواند به توانمندسازی فرهنگی و اجتماعی دانش‌آموختگان خود کمک کند، هم در داخل دانشگاه راحت‌تر کارکرد خود را انجام می‌دهد و هم برون‌دادهای خوبی را خواهد داشت، به این منظور که دانش‌آموختگان پس از فارغ‌التحصیلی، مهارت‌های کسب شده را بهتر انجام می‌دهند.

 

کارشکی با بیان اینکه نیازمند به دانش‌آموختگانی هستیم که بتوانند به غنی‌سازی فرهنگ جامعه کمک کنند، افزود: اگر دانش‌آموختگان با فرهنگ جامعه تضاد داشته باشند، نمی‌توانند کارایی خوبی از خود ثبت کنند و از طرفی به این صورت نمی‌توانند به غنای فرهنگ کمک کنند. اگر دانشگاه بتواند زمینه جامعه‌پذیری و ارتباطات اجتماعی را در دانشگاه فراهم کند و دانشجو با فرهنگ جامعه خود آشنا شود، با دانش‌آموخته‌ای روبه‌رو خواهیم شد که بهتر می‌تواند نیاز جامعه را تأمین کند.

 

وی در رابطه با معاونت فرهنگی، اجتماعی و دانشجویی افزود: در دانشگاه معاونتی به‌نام فرهنگی، اجتماعی و دانشجویی داریم که در همین معاونت سه حوزه قرار دارد و طراحان این عنوان تأکید داشتند که نخست، قسمت فرهنگی آن برجسته باشد و سپس اجتماعی و دانشجویی. معاونت دانشجویی نیز شامل تغذیه، بیمه، خوابگاه و موضوعات رفاهی است و بیشترین تأکید دانشگاه و مشکلات آن در همین حوزه است، اما تأکید بر این است که جنبه فرهنگی باید برجسته باشد. در گذشته معاونتی داشتیم که اکنون در حوزه دانشجویی ادغام شده و یکی از جدی‌ترین معاونت‌های فرهنگی و دانشجویی بوده و هدف آن توانمندسازی فرهنگی و اجتماعی دانشجویان است.

 

کارشکی با بیان اینکه تربیت فرهنگی و اجتماعی دانشجویان تنها برعهده معاونت نیست و هر استاد و تشکلی در دانشگاه می‌تواند به این موضوع کمک کند، اظهار کرد: زمانی که فردی کنکور می‌دهد، سوابق تحصیلی سبب قبولی فرد در دانشگاه می‌شود، اما وقتی به دانشگاه می‌آید فقط موضوع آموزشی نیست، بلکه موضوعات فرهنگی و اجتماعی گسترده‌ای وجود دارد که شاید این جنبه‌ها در موقعیت و موفقیت شغلی آینده فرد بسیار مؤثر است.

 

وی با اشاره به اینکه آموزش رسمی در کلاس انجام می‌پذیرد، ادامه داد: در جریان آموزش رسمی، آموزش‌های بسیار دیگری انجام می‌شود که به آنها آموزش‌های غیررسمی می‌گویند، حوزه ما فعالیت‌های غیررسمی را به‌صورت نظام‌مند انجام می‌دهد که در قدیم به این فعالیت‌ها فوق‌برنامه می‌گفتند، اما این نگاه مناسبی نیست، بلکه این برنامه‌ها باید اصلی باشند.

 

 

سرپرست معاونت فرهنگی، اجتماعی و دانشجویی دانشگاه فردوسی مشهد افزود: اکنون در فعالیت‌های داوطلبانه، فعالیت‌هایی شامل عضویت در هلال احمر، تئاتر، موسیقی، تشکل‌های اسلامی و ... وجود دارد که موقعیت خوبی برای توانمندسازی دانشجویان است، این فعالیت‌ها زمینه تشکل‌هایی را فراهم می‌کند که در آینده جامعه جریان‌ساز هستند. نقش دانشگاه در جریانات جامعه برجسته است، به خصوص آن دسته از جریان‌هایی که در کلاس درس وجود ندارد.

 

 

کارشکی با بیان اینکه مهم‌ترین دغدغه دانشجویان، آینده، اشتغال و مسائل شخصی است، بیان کرد: در حال انجام دو پایش سلامت روان و فضای فرهنگی ـ اجتماعی هستیم، در پایش سلامت روان مباحثی مانند اختلالات روانشناختی را مورد بررسی قرار می‌دهیم، پایش فضای فرهنگی نیز به هنجارها و افکار می‌پردازد. در مسائل روانشناختی آمار روبه‌رو رشدی از اختلالات روانشناختی در دانشجویان داریم که نیازمند به برنامه‌های متنوع در جامعه، وزارت علوم و دانشگاه است.

 

وی ادامه داد: آمار خودکشی معمولاً به واحد 100 هزار بیان می‌شود و در جامعه ایرانی در 100 سال پیش حدود 4 در 100 هزار بوده است، اما این روند اکنون به 7 در 100 هزار افزایش پیدا کرده است، در بحث امید نیز پایش‌هایی انجام شده و شواهدی بر کاهش امید وجود دارد، نسبت به گذشته تغییراتی صورت گرفته که تدابیر و برنامه‌هایی در حال انجام است. در گذشته کسب برخی مشاغل آرزوی افراد بود، اما اکنون همان شغل‌ها را دانشجویان ما نمی‌خواهند و جست‌وجو کردن آرزو در کشور اندکی نگران‌کننده است.

 

سرپرست معاونت فرهنگی، اجتماعی و دانشجویی دانشگاه فردوسی مشهد در رابطه با کارکرد دانشگاه در کاهش ناامیدی بین جوانان گفت: افراد در گذشته دیپلم می‌گرفتند و پیش از دریافت دیپلم، فضای کاری مشخصی داشتند، طی چند سال گذشته با گرفتن لیسانس این اتفاق رقم خورد و اکنون به دوره‌های بالاتر منتقل شده است. زمانی فارغ‌التحصیل بیکار دانش‌آموخته دکتری نداشتیم، اما اکنون وجود دارد.

 

کارشکی ادامه داد: زمانی ادعا داشتند تحصیل سبب اشتغال می‌شود، اما اکنون نمی‌توان با قاطعیت این حرف را گفت. در حوزه روانشناسی تربیتی مبحثی به‌نام هوش موفق داریم که عناصر آن سه مورد است، ابتدا هوش تحلیلی که سبب می‌شود به لحاظ شناختی رشد کنیم، اما این به تنهایی برای موفقیت کافی نیست، زیرا خلاقیت ندارند که خود را با مسائل جدید سازگار کنند.

 

 

وی با بیان اینکه خلاقیت به همراه هوش تحلیلی عامل موفقیت نیست، بیان کرد: هوش دیگری به‌نام عملی یا خیابانی نیز باید وجود داشته باشد تا بتوانیم آنچه فراگرفته را در عمل انجام دهیم، برای موفقیت اگر دو هوش قبلی متوسط باشد ایرادی ندارد، اما در هوش عملی اگر قوی باشند موفق خواهند شد. برای موفقیت، خلاقیت و هوش تحلیلی و عملی نیاز است که با این تحلیل نقش برنامه‌های فوق‌برنامه و داوطلبانه در این زمینه برجسته می‌شود و با تشکیل کارگروه‌ها و تشکل‌ها زمینه، موفقیت آینده آن‌ها را تضمین می‌کند.

 

سرپرست معاونت فرهنگی، اجتماعی و دانشجویی دانشگاه فردوسی مشهد با اشاره به اینکه بخشی از ناامیدی‌ها نشئت گرفته از مسائل جامعه است، افزود: نقش‌های دانشجو و اساتید تغییر کرده است. در گذشته شاید استادی بود که مطالبی را سرکلاس بیان می‌کرد، اما اکنون کارکرد اساتید با گذشته متفاوت است و اگر استاد نتواند خود را با انتظارات جدید همراه کند، دچار مشکل خواهد شد، حتی گاهی استاد از دانشجو مطلبی می‌‌آموزد و می‌توان گفت مدلی برای آموزش کارآمد است که همگی به یادگیری هم کمک کنیم. برخی اساتید خود را با انتظارات جدید همگام کرده‌اند و در  واقع روند مثبتی در زمینه آموزش طی شده است.

 

کارشکی اظهار کرد: یکی از قدیمی‌ترین مسئله صنفی دانشجویان کیفیت غذا است؛ علی‌رغم اینکه استاندارهای بسیاری در تهیه غذا سلف‌ها وجود دارد باز هم نارضایتی وجود دارد، زیرا ذائقه دانشجویان و عملکرد آشپزان متفاوت و موضوع نسبی است، اما به نظر روند رو به بهبود است.

 

وی با اشاره به افتتاح آفرینشگاه دانشگاه فردوسی مشهد بیان کرد: آفرینشگاه به‌عنوان یک خلاقیت از قدیم مطرح بود و بعد حدود 4 سال دوباره راه‌اندازی شد که علاوه بر دو غذای اصلی، هشت غذای متنوع دیگر به لیست افزوده شده است، این اقدام برای جنبه اقتصادی دانشگاه مفید بوده و تنوعی برای تغذیه دانشجویان به‌وجود آمده است، برنامه‌های دیگری نیز برای افزایش کیفیت غذا در دستورکار قرار دارد که امیدواریم هرچه زودتر به نتیجه برسد.

 

سرپرست معاونت فرهنگی اجتماعی و دانشجویی دانشگاه فردوسی مشهد در رابطه با همکاری نهادهای مختلف در حوزه فرهنگی افزود: دانشگاه در جامعه‌ای وجود دارد که نقش آن بسیار در فعل و انفعالات دانشگاه مؤثر است، در داخل دانشگاه نهادهای بسیاری وجود دارند که بر کنش فرهنگی اثرگذار است، مانند نهاد نمایندگی ولی فقیه در دانشگاه، بسیج، جهاددانشگاهی و در کنار این‌ها انجمن‌هایی وجود دارند که ارتباطی با انجمن‌های بیرونی دارند، بنابراین در داخل دانشگاه کنشگران فرهنگی متعددی وجود دارند.

 

کارشکی با اشاره به فشارهای موجود برای انجام کارهای فرهنگی گفت: ریل‌گذاری‌ انجام شده که ناچار هستیم بر آن حرکت کنیم که البته گاهی مزاحمت‌هایی دارد و گاهی نیز حمایت‌هایی انجام می‌شود که امیدواریم به شکلی حرکت کنیم که خودنظارتی به‌وجود آید تا احساس محدودیت به‌وجود نیاید. برخی قوانین، مصوب دانشگاه و برخی مصوب وزارت علوم است، اما برخی مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی است که همزمان هم حامی ما هستند و هم گاهی ایجاد مشکل می‌کنند.