حکمرانی تعلیم و تربیت مبتنی بر آیات قرآنی؛ موضوع کنگره بین‌المللی امام رضا(ع)
عبدالحمید طالبی گفت: موضوع راهبردی که برای ۱۰ سال آینده در کنگره بین‌المللی امام رضا(ع) تعیین شده است، شامل «حکمرانی تعلیم و تربیت مبتنی بر آیات قرآنی»، «تعالیم پیامبر اسلام و ائمه معصومین (ع)، به‌ویژه حضرت رضا (ع)» است.
به گزارش ایکنا از خراسان رضوی، عبدالحمید طالبی، رئیس سازمان علمی و فرهنگی آستان قدس رضوی، امروز، ۷ خردادماه، در چهارمین کنگره بین‌المللی امام رضا(ع) و علوم روز که در دانشگاه بین‌المللی امام رضا(ع)، برگزار شد، اظهار کرد: در راستای اهداف بلندمدت و براساس دستور تولیت آستان مقدس حضرت رضا(ع) فعالیت‌های علمی، پژوهشی و همایش‌های مرتبط با کنگره جهانی حضرت رضا(ع) برای دهه آینده برنامه‌ریزی و گسترش یافته است.
وی ادامه داد: این فعالیت‌ها در مؤسسات علمی، آموزشی و پژوهشی آستان قدس رضوی در حال انجام است و هدف نهایی آن ارائه دستاوردهای برتر در قالب‌های علمی و پژوهشی در بزرگترین رقابت فرهنگی و مذهبی جهان است.
طالبی افزود: در این راستا، موضوع راهبردی که برای 10سال آینده در کنگره تعیین شده است، شامل «حکمرانی تعلیم و تربیت مبتنی بر آیات قرآنی»، «تعالیم پیامبر اسلام و ائمه معصومین (ع)، به‌ویژه حضرت رضا(ع)» است. این رویکرد بر اهمیت جایگاه تعلیم و تربیت در تحقق گوهر انسان و نقش آن در سلامت روان، توسعه فردی و اجتماعی تأکید دارد، رویکردی که در قرآن کریم و روایات معصومین به آن تصریح شده است.
رئیس سازمان علمی و فرهنگی آستان قدس رضوی در ادامه به ارائه گزیده‌هایی از بیانات و آموزه‌های کلیدی درخصوص تربیت پرداخت و از اهمیت تربیت تدریجی، سنجش ظرفیت‌های فرد و تأکید بر حفظ آرامش روانی مربیان تا تأثیر الگوهای اخلاقی و رفتاری در تربیت نسلی متعهد و سالم سخن گفت.
وی مهمترین اصول مورد تأکید را تربیت تدریجی، سنجش ظرفیت مخاطب، آرامش روانی مربیان و الگوپذیری و احترام مطرح و بیان کرد: براساس روایات اهل بیت(ع)، تربیت باید در مراحل مختلف و با رعایت زمانی مناسب انجام شود، به‌گونه‌ای که فرد بتواند مسیر تعبد و شناخت خود را به آرامی طی کند.
طالبی افزود: با توجه به دومین مقوله یعنی سنجش ظرفیت مخاطب، براساس سخنان امام رضا(ع) باید با شناخت و درک ظرفیت‌های فردی، محتوای تربیتی را متناسب با توانایی‌های ذهنی، علمی و ایمانی او تنظیم کرد، تا از پریشانی و خستگی جلوگیری شود. تمرکز بر کنترل خشم و صبر و سعه صدر، یکی دیگر از اصول اساسی است، چراکه محیط تربیتی باید همواره در فضایی مثبت و آرام برقرار باشد. همچنین تأکید بر الگوهای نیک از طریق رفتارهای ظاهری و باطن و احترام متقابل در فرآیند تربیت، نقش مهمی در رشد شخصیت کودک و نوجوان دارد.
رئیس سازمان علمی و فرهنگی آستان قدس رضوی در پایان، بر ضرورت ارائه الگوهای عملی و واقعی از سوی مربیان و مؤثر نشان دادن این رفتارهای اخلاقی در زندگی روزمره تأکید کرد و گفت: نقش مربیان، والدین و نخبگان فرهنگی در اصلاح و پالایش سبک‌های تربیتی، در تحقق اهداف کنگره و توسعه جامعه‌ای مبتنی بر اخلاق، معارف اسلامی و قرآن کریم، حیاتی است.
در ادامه احد فرامرز قراملکی، مدیر عامل بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی اظهار کرد: نگرانی من از خطری است که در برخی پژوهش‌ها و تفسیرهای مرتبط با امام رضا(ع) رخ می‌دهد. این خطر را «انقلاب امام به مأمون» می‌نامم. در این خطر، محقق به‌جای اینکه امام رضا(ع) و کلام ایشان را مبنای تحقیق خود قرار دهد، خود را پیشرو می‌داند و دیدگاه‌های شخصی خود را با استناد به امام رضا(ع) ارائه می‌دهد.
وی افزود: به بیان دیگر، هوشیارانه یا ناخودآگاه، امام رضا(ع) را از جایگاه پیشوایی به جایگاه پیروی تبدیل می‌کند. این عمل، همان «تفسیر به رأی» است که علامه طباطبایی(ره) در مورد تفسیر قرآن به‌کار برده‌اند. تفسیر به رأی، تفسیر متکی بر نظرات شخصی بدون استناد به منابع معتبر و مستدل است. این نگرانی زمانی تشدید می‌شود که محقق، با استناد به دیدگاه‌های خود در زمینه علوم تربیتی، به تفسیر روایات امام رضا(ع) می‌پردازد.
مدیر عامل بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی تصریح کرد: در علوم تربیتی، دیدگاه‌های متعددی وجود دارد و به‌روزرسانی و نقد مستمر این دیدگاه‌ها، ضروری است. اما در این مورد، باید توجه داشت که تفسیر روایات باید بر مبنای منابع معتبر و با در نظر گرفتن منظور و مراد امام رضا(ع) باشد. در نهایت، توجه به منابع معتبر و تفسیر دقیق کلام امام رضا(ع) و پرهیز از تفسیر به رأی، ضروری است تا از وقوع این خطر جلوگیری شود. در کتاب «از متن خوانی تا متن پژوهی» (چاپ سوم، مدیریت حوزه علمیه خراسان) الگویی برای پیشگیری از وقوع انقلاب‌هایی مشابه انقلاب امام به مأمون ارائه شده است. این الگو، شاخص‌ها و ملاک‌هایی را علاوه بر آموزه‌های سنتی ارائه می‌دهد.
قراملکی افزود: به‌طور خلاصه، این الگو بر درک عمیق‌تر از رفتارهای انسانی و انگیزه‌ها تأکید می‌کند. برای نمونه روایت مشهوری وجود دارد که به این نکته اشاره دارد: «ان الناس علیم محاسن کلامنا ته اون ها» برای فهمیدن این روایت و درک بهتر این الگو، مطالعه نظریه‌های قدرت و اقتدار، مانند نظریه‌های استیون لوکس، ضروری است. در قرآن آیه‌ای وجود دارد که از نظر معنایی به دو الگوی اطاعت‌پذیری اشاره می‌کند. اول، اطاعت‌پذیری فرعونی که مبتنی بر استحقاق و استبداد است و در مقابل کرامت قرار می‌گیرد. دوم، اطاعت‌پذیری مبتنی بر آگاهی و کرامت است.
وی بیان کرد: امام ما، که عالم به حقایق الهی و از اهل بیت(ع) است، امام مناظره نیز هست. اما متأسفانه، امروزه مفهوم مناظره معنای منفی پیدا کرده است. واژه «نظر» در عربی دو معنا دارد: دیدن و اندیشیدن. علم نظری از همین ریشه گرفته شده است. مناظره، در واقع، هم‌اندیشی و گفت‌وگوی معرفتی است.
مدیر عامل بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی گفت: تنها راه پیشگیری از انحراف و یا انحراف از مسیر صحیح امام، گفت‌وگوی درون و بیرون معارف اسلامی است در غیر این صورت دچار خام‌فروشی احادیث و تفسیر به رأی خواهیم شد.
انتهای پیام
