سیدمسعود عمرانی، عضو هیئت علمی دانشگاه فرهنگیان، در گفتوگو با ایکنا از خراسانرضوی، اظهار کرد: ماه محرم در فرهنگ اسلامی، بهویژه در مکتب تشیع، جایگاهی بینظیر دارد. این ماه تنها یادآور یک واقعه تاریخی نیست، بلکه فرصتی برای بازنگری در مفاهیم عمیق عبادی، اخلاقی و اجتماعی است.
وی ادامه داد: از منظر دینی، محرم ماهی برای توبه، رحمت و تجدید عهد با خداوند است. اعمال عبادی مانند دعا، نیایش و سوگواری برای امام حسین(ع) جایگاه ویژهای در این ماه دارند. در کنار این بعد عبادی، محرم صحنهای برای بازنمایی فضایل اخلاقی چون ایثار، مقاومت در برابر ظلم و پایبندی به حق، حتی در اوج تنهایی و سختی است.
عمرانی بیان کرد: ابعاد اجتماعی این ماه نیز حائز اهمیت است. محرم از طریق برگزاری مراسم جمعی نظیر دستههای عزاداری و هیئتها، بستر مناسبی برای تقویت همدلی، انسجام اجتماعی و وحدت مردم فراهم میسازد. این آیینها، گذشته از ارزشهای مذهبیشان، کارکرد فرهنگی و اجتماعی پررنگی در حفظ و انتقال هویت دارند.
عضو هیئت علمی دانشگاه فرهنگیان گفت: قیام عاشورا بهعنوان نقطه عطفی در تاریخ اسلام، نهتنها مانع تحریف دین شد، بلکه الگویی بینظیر از مقاومت در برابر استبداد ارائه داد. این الگو در تاریخ معاصر ایران، بهویژه در شکلگیری انقلاب اسلامی و مبارزات ضد استعماری، نقش مؤثری ایفا کرده است.
وی تصریح کرد: مراسم محرم، با مشارکت گسترده اقشار مختلف جامعه، احساس تعلق و مسئولیت اجتماعی را در مردم تقویت کرده و بستری برای انتقال ارزشهایی همچون شجاعت، عدالتخواهی و کرامت انسانی از نسلی به نسل دیگر فراهم آورده است.
عمرانی با بیان اینکه برای آنکه پیام عاشورا در دل نسل جوان نیز زنده بماند، ضروری است از روشهای نوین و متناسب با زبان و ابزار امروز استفاده شود، افزود: بهرهگیری از هنرهای معاصر مانند فیلم، انیمیشن، گرافیک و فضای مجازی میتواند روایتی جذاب و معناگرا از قیام امام حسین(ع) ارائه دهد. همچنین، مشارکت جوانان در طراحی و اجرای برنامهها از تئاتر خیابانی گرفته تا گروههای پژوهشی و رسانههای دانشآموزی زمینهای برای درونیسازی پیام عاشورا در ذهن آنان خواهد بود. الگوسازی از شهدای جوان کربلا، چون حضرت قاسم(ع) و علیاصغر(ع)، نیز میتواند پیوند عاطفی و معرفتی با نسل نو برقرار کند.
عضو هیئت علمی دانشگاه فرهنگیان با اشاره به اینکه در متون دینی و تاریخی، محرم جایگاه رفیعی دارد، اظهار کرد: آثار بزرگی چون «لهوف» سید بن طاووس و «مقتل الحسین» خوارزمی، ضمن بیان جزئیات واقعه عاشورا، بر ابعاد معنوی و اخلاقی آن تأکید کردهاند. آیات قرآنی مانند «وَلا تَحْسَبَنَّ الَّذِينَ قُتِلُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ أَمْوَاتًا» به زندهبودن شهیدان در پیشگاه خداوند اشاره دارد. حتی مورخان اهل سنت همچون طبری و ابنکثیر نیز وقایع کربلا را با دقت نقل کردهاند، که این خود نشانه گستره تاریخی و بینمذهبی پیام عاشوراست.
وی بیان کرد: نگاه اسلامی به قیام امام حسین(ع)، نگاهی آرمانگرا و واقعنگر است. قرآن کریم مؤمنان را به جهاد با مال و جان در راه خدا فرا میخواند، که قیام عاشورا مصداقی عینی از این آموزه است. این نهضت الگویی برای مبارزه با ظلم ساختاری در دوران معاصر و نمونهای از اصولگرایی توأم با صلحطلبی است؛ قیامی که تنها در نهایت اضطرار به سلاح متوسل شد و تا آخرین لحظه بر گفتوگو و نصیحت اصرار داشت.
عمرانی ادامه داد: با این همه، حفظ ارزشهای محرم با چالشهایی روبهروست. خطر کاهش معنویت و تبدیل آیینهای عاشورایی به مناسک سطحی، تهدیدی جدی است. همچنین، تلاش جریانهای معاند برای تحریف یا کم اهمیت جلوهدادن پیام عاشورا، ضرورت هوشیاری را دوچندان کرده است. جذاب نبودن شیوههای سنتی برای نسل دیجیتال و استفاده ابزاری برخی گروهها از محرم برای منافع سیاسی، از دیگر موانعی هستند که میتوانند پیام واقعی عاشورا را مخدوش سازند.
عمرانی گفت: محرم، تنها یک رویداد تاریخی نیست؛ بلکه جریانی زنده برای تزریق معنویت، اخلاق و روحیه مقاومت به پیکره جامعه است. انتقال اثربخش این پیام به نسل امروز، مستلزم تلفیق حکمت سنتی با ابزارهای نوین و نگاه پاسخگو به نیازهای روز است. همانگونه که امام خمینی(ره) فرمودند: «محرم، ماه حماسه و ایمان، ماه مقاومت و فداکاری است.»
انتهای پیام