کتاب «المعجم الاحصائی لألفاظ القرآن الکریم/ فرهنگ آماری کلمات قرآن کریم» در ۳ جلد شامل ۲۶۷۲ صفحه نوشته محمود روحانی، برگزیده جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران (۱۳۶۹)، کتاب برگزیده دانشگاههای کشور (۱۳۷۰) و رتبه اول مسابقه کتاب سومین جشنواره دهه فجر (۱۳۷۰) است.
ایشان عمر خویش را وقف پژوهش و تبیین معارف الهی کردند و خدمات علمی ماندگار برای جامعه قرآنی ارائه دادند و آثار برجسته و ارزشمندی را منتشر کردند که برخی در آستانه نشر قرار دارند.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزیر علوم، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، انجمن خادمان قرآن کریم و ... درگذشت وی را تسلیت گفتهاند.
بسم الله الرحمن الرحیم
انا لله و انا الیه راجعون
خبر درگذشت استاد متعهد و تراز انقلاب اسلامی و قرآنپژوه برجسته، جناب آقای دکتر محمود روحانی، موجب تألم و تأثر فراوان گردید. فقدان این شخصیت وارسته که عمر پربرکت خویش را در سنگرهای متعدد علم، ایمان و انقلاب سپری نمود، ثلمهای جبرانناپذیر برای جامعه علمی و فرهنگی است.
آن مرحوم، نمونه بارز یک اندیشمند مسلمان و متعهد بود که با جامعیتی کمنظیر، میان تخصص در علوم پزشکی و تعمق در معارف قرآنی پیوندی عمیق برقرار ساخت. اثر فاخر و ماندگار ایشان، کتاب «المعجم الاحصائی لألفاظ القرآن الکریم»، که حاصل سالها تحقیق و تتبع دقیق بود، گواهی بر همت والا و عشق سرشار او به ساحت مقدس کلامالله مجید است. اخلاص و پشتکار ستودنی ایشان در این پژوهش که تا پایان عمر پربرکتشان ادامه داشت، الگویی ارزشمند برای جامعه علمی کشور است.
دکتر روحانی تنها یک چهره علمی نبود؛ او از پیشگامان نهضت اسلامی و از یاران صدیق امام راحل (ره) و مقام معظم رهبری (مدظله العالی) بود. سوابق درخشان ایشان در مبارزات انقلابی در مشهد، نمایندگی مردم خراسان در مجلس خبرگان قانون اساسی و خدمت صادقانه در مسئولیتهای خطیری همچون ریاست سازمان بهزیستی کشور در سالهای ابتدایی انقلاب (۱۳۶۰-۱۳۶۱)، کارنامهای زرین از تعهد و خدمتگزاری ایشان به یادگار گذاشته است.
نسبت خویشاوندی ایشان با دو استوانه فکری انقلاب اسلامی، استاد شهید آیتالله مرتضی مطهری و متفکر نواندیش دکتر علی شریعتی، خود نشان از خاندانی اصیل و ریشهدار در علم و فرهنگ و مبارزه داشت.
درگذشت ایشان را به محضر رهبر معظم انقلاب اسلامی، حوزههای علمیه و دانشگاهها، جامعه پزشکی و قرآنی کشور، مردم شریف خراسان و بهویژه به بیت مکرم و بازماندگان معزز ایشان تسلیت عرض نموده و از درگاه خداوند متعال برای آن عالم عامل، علو درجات و همنشینی با اولیاء الهی و برای خانواده محترمشان صبر جمیل و اجر جزیل مسئلت دارم.
عبدالحسین خسروپناه
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی
پیام وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی
بسم الله الرحمن الرحیم
إِنَّا لِلّهِ وَإِنَّا إِلَیْهِ رَاجِعُونَ
خبر درگذشت استاد برجسته دانشگاه و قرآنپژوه گرانقدر، جناب آقای دکتر محمود روحانی دوستداران علم و ایمان را متأثر و اندوهگین ساخت.
ایشان عمر خویش را وقف پژوهش و تبیین معارف الهی کردند و خدمات علمی ماندگار برای جامعه قرآنی ارائه دادند و آثار برجسته و ارزشمندی را منتشر ساختند و برخی در آستانه نشر قرار دارند، این پژوهشگر فقید با حضور عالمانه خود در محافل دانشگاهی و علمی برای تربیت نسل جوان تلاشهای بسیاری داشت.
اینجانب این ضایعه را به خانواده مکرم، استادان، شاگردان، قرآن پژوهان و علاقهمندان ایشان تسلیت میگویم و از درگاه ایزد منان برای آن مرحوم رحمت و غفران و برای بازماندگان صبر و اجر مسألت دارم.
سیدعباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی
پیام وزیر علوم، تحقیقات و فناوری
ارتحال دانشمند گرانقدر، طبیب قرآن پژوه، جناب آقای دکتر محمود روحانی مایه تأسف و تأثر شد. این استاد فرهیخته میراثبر دو استاد نامدار و مؤثر، شهید آیتالله مطهری و دکتر شریعتی بود.
برای آن مرحوم همجواری با صاحب قرآن، و برای خاندان مکرم ایشان، دوستان و عموم بازماندگان صبر جمیل خواستارم.
محمود روحانی در سال ۱۳۱۵ در مشهد متولد شده بود. وی در دانشگاه تحصیل کرده و دکترای تخصصی بهداشت عمومی و گواهینامه بینالمللی فوق تخصص در اپیدمیولوژی و آمار پزشکی را با رتبه ممتاز از همان دانشگاه دریافت کرد.
همچنین در مجلس خبرگان از اعضای تدوین قانون اساسی، نماینده اول مردم خراسان و عضو هیأت رئیسه این مجلس بود. روحانی در فاصله سالهای ۱۳۶۰ تا ۱۳۶۱ به عنوان وزیر بهزیستی خدمت کرده بود. او استاد دانشکده علوم پزشکی مشهد، عضو هیأت مدیره بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی و عضو هیأت امنای بنیاد دانشنامه بزرگ فارسی بود.
کتاب «المعجم الاحصائی لألفاظ القرآن الکریم/ فرهنگ آماری کلمات قرآن کریم» در ۳ جلد شامل ۲۶۷۲ صفحه نوشته محمود روحانی، برگزیده جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران (۱۳۶۹)، کتاب برگزیده دانشگاههای کشور (۱۳۷۰) و رتبه اول مسابقه کتاب سومین جشنواره دهه فجر (۱۳۷۰) بوده است.
حسین سیمایی، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری
پیام رئیس دانشگاه علوم پزشکی مشهد
رئیس دانشگاه علوم پزشکی مشهد در پیامی، درگذشت استاد فرهیخته، اندیشمند برجسته و چهره ماندگار علم و ایمان، مرحوم دکتر محمود روحانی، عضو پیشکسوت هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد را به جامعه علمی و دانشگاهی کشور، شاگردان و خانواده گرانقدر ایشان تسلیت گفت.
محمود شبستری در این پیام آورده است: درگذشت استاد ارجمند، دکتر محمود روحانی، اندوهی عمیق و فقدانی بزرگ برای جامعه علمی، فرهنگی و دانشگاهی کشور است. دکتر روحانی از چهرههای برجستهای بود که با همت والا، بینش علمی عمیق و روحی مؤمن و خدمتگزار، عمر پربرکت خویش را در راه ارتقای علم، سلامت و فرهنگ این مرز و بوم سپری کرد.
وی در طول بیش از شش دهه تلاش علمی و مدیریتی، نه تنها در عرصه آموزش و پژوهش، بلکه در سنگرهای خدمت اجتماعی، فرهنگی و انقلابی نیز منشأ آثار ماندگار بود. حضور مؤثر او در مسئولیتهایی همچون وزارت بهزیستی در دولت شهیدان رجایی و باهنر، نمایندگی مردم خراسان در مجلس خبرگان قانون اساسی و عضویت در بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی، نشانگر روحی بزرگ، ایمانی استوار و ارادهای راسخ در خدمت به مردم و نظام اسلامی بود.
دکتر روحانی با تألیف آثار علمی و قرآنی گرانسنگ، از جمله کتاب فاخر «المعجم الاحصائی لألفاظ القرآن الکریم» که حاصل سالها تلاش، پژوهش و عشق او به کلام وحی است، در زمره استادانی قرار گرفت که مرز میان علم و ایمان را با قلم و اندیشه خود پیوند زدند.
بیتردید، فقدان این استاد وارسته و متعهد، ضایعهای جبرانناپذیر برای دانشگاه علوم پزشکی مشهد و جامعه علمی کشور است. یاد و نام او، بهعنوان الگویی از اخلاق، فروتنی، علم و خدمت، در دلها جاودانه خواهد ماند.
اینجانب ضمن ابراز تسلیت و همدردی صمیمانه با خانواده بزرگوار آن مرحوم، همکاران و شاگردان ایشان، از درگاه خداوند متعال برای روح بلند آن استاد گرانمایه، علوّ درجات و رحمت واسعه الهی و برای بازماندگان ارجمند، صبری جمیل و اجری جزیل مسئلت دارم.
روحش شاد، نامش ماندگار و راهش الهامبخش باد.
پیام انجمن خادمان قرآن کریم
درگذشت خادم گرامی قرآن کریم، پزشک متعهد و قرآنپژوه و پژوهشگر ارجمند، مرحوم دکتر محمود روحانی استاد دانشگاه علوم پزشکی مشهد مقدس موجب تأسف و تألم گردید.
آن استاد فرهیخته، در دههای که فقدان اطلاعات منسجم قرآنی مشهود بود، با جدیتی ستودنی، به تألیف «المعجم الاحصائی لالفاظ القرآن الکریم» اقدام ورزید و علاقهمندان به کلام الهی را بیشازپیش به نورانیت وحی متوجه ساخت.
انجمن خادمان قرآن کریم با گرامیداشت یاد و مقام والای ایشان، از درگاه حق تعالی برای آن مرحوم علو درجات، و برای بازماندگان، صبر و اجر، و برای شاگردان خوشهچین از خرمن معرفت آن مرحوم را مسئلت دارد.
انجمن خادمان قرآن کریم
جمهوری اسلامی ایران
21 مهر ۱۴۰۴