بازنگری شیوه‌های تبلیغ دینی برای نسل جوان
حجت‌الاسلام عمرانی با تأکید بر اینکه نسل جدید با ادبیات، دغدغه‌ها و ابزارهای ارتباطی متفاوتی رشد کرده است، گفت: اگر نهادهای دینی بخواهند در فضای فکری و فرهنگی امروز تأثیرگذار باشند، باید زبان، روش‌ها و محتوای تبلیغ دینی را متناسب با اقتضائات روز و نیازهای فکری و عاطفی جوانان بازنگری کنند.
«نسل زد» یا متولدین دهه‌های اخیر، اولین نسلی هستند که جهان را با فناوری‌های دیجیتال و شبکه‌های اجتماعی به صورتی عمیق تجربه کرده‌اند. این زیست‌جهان جدید، دینداری و هویت مذهبی آنها را با چالش‌های پیچیده و منحصر به فردی مواجه ساخته است. در حالی‌که برخی گزارش‌ها از کاهش تقید به مناسک سنتی و افزایش گرایش به رویکردهای غیرمذهبی در میان این نسل حکایت دارند، کارشناسان اجتماعی و دینی تأکید می‌کنند که نباید نسل جدید را لزوماً «دین‌گریز» دانست، بلکه شیوه دینداری و انتظار آنها از مذهب در حال تحول و فردی‌شدن است.
فردی‌سازی دین و تضعیف مراجع سنتی، گرایش به معنویت شخصی به‌جای ساختارهای مذهبی کلیشه‌ای، و قرار گرفتن دین به‌عنوان «یک گزینه» در کنار سایر انتخاب‌های زندگی، از ویژگی‌های بارز رویکرد این نسل به امر دینی است. دسترسی سریع و گسترده به اطلاعات متضاد، پرسشگری و تمایل به عقلانیت در دین‌ورزی، و همچنین مواجهه با الگوهای مختلف فکری در فضای مجازی، شکاف نسلی بین والدین و فرزندان را در حوزه باورهای مذهبی عمیق‌تر کرده است. این تحولات، نهادهای مذهبی و خانواده‌ها را با یک سؤال کلیدی مواجه کرده است که چگونه می‌توان دین را با نیاز به استقلال، کرامت انسانی، کثرت‌گرایی و منطق زندگی مدرن نسل زد آشتی داد؟ در چنین فضایی، بررسی دقیق چالش‌های هویتی و دینی این نسل و ارائه الگوهای منعطف و پاسخگو، از حیاتی‌ترین موضوعات فرهنگی و اجتماعی روز محسوب می‌شود.
حجت‌الاسلام مسعود عمرانی، پژوهشگر دینی و عضو هیئت علمی دانشگاه فرهنگیان، در گفت‌وگو با ایکنا از خراسان‌رضوی، درخصوص اینکه نسل جدید چه نوع مواجهه‌ای با دین دارد؟، اظهار کرد: به‌روزرسانی فهم از دین از ضروریات روزگار ماست. مبلغان و مدافعان دین باید بدانند که نسل جدید اقتضائات، بینش و زبان خاص خود را دارد و باید با زبان او سخن گفت. اجبار فرزندان به تکرار آداب و رسوم پیشینیان، نتیجه‌ای معکوس دارد. لازم است زبان، روش‌ها و محتوای دینی متناسب با زمانه بازسازی شود.
وی تأکید کرد: باید به‌جای تمرکز صرف بر مناسک، پیام‌های اصلی و اخلاقی دین مانند عدالت، آزادی‌خواهی، نوع‌دوستی و اخلاق را در مرکز گفت‌وگوها قرار داد. تبیین سیره انبیا و ائمه اطهار(ع) در این زمینه می‌تواند بسیار کارگشا باشد.
عمرانی افزود: گفت‌وگوی بین‌نسلی نیز اهمیت فراوانی دارد. اگر نسل گذشته بخواهد الگوهای خود را تحمیل کند، این امر شکاف و تعارض را تشدید خواهد کرد. باید با گفت‌وگویی واقعی، تفاوت دیدگاه‌ها را به رسمیت شناخت.
این پژوهشگر دینی همچنین استفاده از ظرفیت هنر و ادبیات را راهی مؤثر برای انتقال مفاهیم دینی دانست و گفت: بهره‌گیری از شعر و آثار بزرگانی چون سعدی، حافظ و مولانا می‌تواند مفاهیم اخلاقی و معنوی را به زبانی نافذ و جذاب برای نسل جدید منتقل کند.
عمرانی درخصوص مهم‌ترین ویژگی نسل زد در حوزه دینداری، اظهار کرد: مهم‌ترین ویژگی این نسل، گرایش به روح و جوهر دین به‌جای قشر و ظاهر آن است. آنها بیش از هر چیز به‌دنبال معنویت، اخلاق، عدالت و کارکرد اجتماعی دین هستند و این پرسش را مطرح می‌کنند که «دین چه تأثیری در زندگی من و جامعه‌ام دارد؟»
این پژوهشگر دینی تصریح کرد: نسل زد دینداری را انتخابی آگاهانه و عقلانی می‌داند، نه هویتی موروثی. آنان در پی دلایل منطقی برای باورهای خود هستند و گزاره‌های دینی را بدون استدلال نمی‌پذیرند. این نگاه، گرچه چالشی برای نهادهای دینی به‌شمار می‌آید، اما در عین حال فرصتی برای بازاندیشی در روش‌های ترویج دین و ارتباط مؤثر با نسل‌های آینده است.
انتهای پیام
