محمدعلی انصاری مطرح کرد
توصیف قیامت از زبان امیرالمؤمنین(ع)
صاحب تفسیر مشکاة گفت: خطبه هشتاد و سوم نهج‌البلاغه خطبه‌ای نورانی، کلامی سرشار از حقایق و بینش‌های ژرف است که افق‌های تازه‌ای را به روی مخاطبان خود در طول تاریخ می‌گشاید و با تبیین وضعیت انسان‌ها در قیامت، نگرش‌های عمیق اخلاقی و الهی ارائه می‌دهد.
به گزارش ایکنا از خراسان‌رضوی، محمدعلی انصاری، صاحب تفسیر مشکاة، در نشستی که محتوای آن از کانال‌های مجازی منتسب به این مفسر قرآن کریم منتشر می‌شود، با موضوع «گستردگی عالم قیامت» اظهار کرد: خطبه هشتاد و سوم نهج‌البلاغه خطبه‌ای نورانی، کلامی سرشار از حقایق و بینش‌های ژرف است که افق‌های تازه‌ای را به روی مخاطبان خود در طول تاریخ می‌گشاید و با تبیین وضعیت انسان‌ها در قیامت، نگرش‌های عمیق اخلاقی و الهی ارائه می‌دهد.وی ادامه داد: در این بخش، امیرالمؤمنین(ع) شرایط انسان‌ها در آن روز را چنین ترسیم می‌کنند: روزی که هیچ چاره‌ای از دست بشر ساخته نیست و هیچ آرزو و خیالی در ذهن باقی نمی‌ماند، دل‌ها از هرگونه طمع، هوس و خیال تهی شده و نفس‌ها در سینه‌ها حبس می‌شوند، صداها فرو می‌خوابد و هر صوتی جز نجواهای آرام و اضطراب‌آلود شنیده نمی‌شود. تعریق همه وجود انسان‌ها را فرا می‌گیرد، بهگونهای که لبانشان از شدت اضطراب توان گشودن ندارند و گویا مهر بر زبانشان کوبیده شده است.
صاحب تفسیر مشکاة بیان کرد: این حالت، تداخل خوف و رجاء، امید و نگرانی است که به‌صورت شفق در وجود انسان‌ها نمود می‌یابد. شفق، همان حالت دوگانگی رنگ در آسمان است که از قرمزی و سفیدی تشکیل شده و تداعی‌کننده هم‌زمانی امید و دل‌نگرانی استT وضعیتی که در جهان معنوی انسان‌ها نیز به اوج خود می‌رسد. در چنین شرایطی، انسان‌ها فراخوانده می‌شوند تا در برابر قضاوت الهی قرار گیرند. صدایی هیمنه‌دار و قاطع، انسان‌ها را به فصل‌الخطاب الهی دعوت می‌کند، فصل‌الخطابی که کار را به پایان می‌رساند و اختلافات انسان‌ها را در روز قیامت خاتمه می‌دهد.
انصاری افزود: آدمیان در آن روز به «مغایضة الجزا» فراخوانده می‌شوند، یعنی هر فرد متناسب با اعمال خویش، پاداش یا عقوبت دریافت می‌کند. این مبادله الهی دقیقاً همانند معامله‌ای است که انسان‌ها در دنیا با اعمال خود انجام می‌دهند، با این تفاوت که در قیامت، پاداش و کیفر الهی به کامل‌ترین وجه تحقق می‌یابد. این مبادله یا منتهی به دریافت عطای الهی و پاداش خواهد شد و یا به تحمل عذاب و محدودیت که نتیجه اعمال ناپسند انسان‌هاست. عذاب الهی ماهیتی محدودکننده دارد و انسان را از آزادی و لذت‌های بی‌پایان محروم می‌سازد و او را از جمال و رضوان الهی بی‌بهره می‌گذارد.
صاحب تفسیر مشکاة بیان کرد: همزمان باید دانست که حجم پاداش و ثواب الهی فراتر از ظرفیت اعمال انسان‌هاست و آنچه انسان‌ها در دنیا انجام می‌دهند، تنها بخش کوچکی از ثواب واقعی است. فضل و عنایت خداوند است که انسان را به حقیقت بهشت می‌رساند و گستردگی و عظمت رحمت و الطاف الهی نشان‌دهنده نامحدود بودن فضایل و پاداش‌های پروردگار است.
انصاری گفت: در این فراخوان الهی، انسان‌ها یا به نکال العقاب گرفتار می‌شوند یا به نوال و عطای الهی دست می‌یابند. این واقعیت، محور اصلی خطبه هشتاد و سوم نهج‌البلاغه است و ارتباطی مستقیم با آموزه‌های قرآن و سنت پیامبر(ص) دارد، بهگونهای که هم تهدید و هم امید را در یک توازن دقیق برای هدایت انسان‌ها ترسیم می‌کند.
