عبادت بدون خدمت به خلق بی‌ثمر است
صاحب تفسیر مشکاة گفت: در مکتب تعلیمی پیامبران الهی، عبادت و بندگی خداوند همیشه با خدمت به خلق و خیرخواهی برای مردم مکمل یکدیگر است و اگر یکی از این دو عنصر وجود نداشته باشد، عبادت، بی‌ثمر و بی‌اثر خواهد بود.
به گزارش ایکنا از خراسان‌رضوی، محمدعلی انصاری، صاحب تفسیر مشکاة، در نشستی که محتوای آن از کانال‌های مجازی منتسب به این مفسر قرآن کریم منتشر می‌شود، با موضوع «برکت خدمت به خلق و آفات آن» اظهار کرد: در مکتب تعلیمی پیامبران الهی، عبادت و بندگی خداوند همیشه با خدمت به خلق و خیرخواهی برای مردم مکمل یکدیگر است و اگر یکی از این دو عنصر وجود نداشته باشد، عبادت، بی‌ثمر و بی‌اثر خواهد بود.
وی ادامه داد: این معنا را می‌توان در آیات الهی مشاهده کرد؛ جایی که صلات همواره در کنار زکات و زکات در کنار صلات آمده است. همین مفهوم در کلام نورانی حضرت امام نیز منعکس شده است. ایشان می‌فرمایند:«وجهاس علی خیر للناس»، به این معنا که عبادت و ارتباط با خداوند باید با خدمت به خلق و جریان خیر برای مردم همراه باشد. این سخن فراتر از ترجمه ساده‌ای مانند «خدمت به مردم» است، زیرا واژه «وجهاس» از ماده «جریان» گرفته شده و اشاره به پایداری و استمرار خیر دارد؛ مانند رودخانه‌ای که آب آن همواره جریان دارد. حضرت امام می‌فرمایند: «خدایا، من می‌خواهم خیری که برای مردم انجام می‌دهم، پایدار و جاری باشد.
صاحب تفسیر مشکاة بیان کرد: این جریان خیر در وجود انسان سه لایه دارد و به شکل گسترده شامل قلب، زبان و عمل می‌شود. نخست آنکه خیرخواهی واقعی باید در دل انسان وجود داشته باشد. دل مومن باید سرشار از محبت و خیرخواهی برای دیگران باشد و موفقیت یا رشد دیگران، شادی و انبساط قلبی برای او به همراه آورد.
انصاری تاکید کرد: اگر قلبی از خیر برای مردم خالی باشد، حتی حضور در اماکن مقدس و دعاهای مستجاب نیز نمی‌تواند اثر معنوی کامل ایجاد کند. دوم، جریان خیر باید از طریق زبان جاری شود. گفتار انسان باید حامل خیر، دعا و کلام مثبت برای دیگران باشد، چه زنده و چه مرده، و هرگز نباید وسیله‌ای برای تحقیر، بدگویی یا جلب توجه باشد.
وی افزود: سوم، جریان خیر باید در عمل و ارکان زندگی انسان متجلی شود. هر اقدامی که توان و امکان انجام آن برای انسان فراهم است، باید در راستای خدمت به دیگران و ایجاد اثر پایدار صورت گیرد. حتی واسطه شدن برای انجام خیر نیز جزئی از همین جریان است و می‌تواند اثر خود را چندین مرحله و دست به دست شدن حفظ کند.
صاحب تفسیر مشکاة عنوان کرد: حضرت امام همچنین هشدار می‌دهند که عبادت و خدمت به مردم ممکن است با عواملی از بین برود. واژه «محق» به معنای بطلان کامل است؛ بنابراین اگر پس از انجام خیر، با منت گذاشتن، تحقیر یا تذکر نادرست، مسیر خیر تخریب شود، اثر آن نابود خواهد شد. هر عمل خیری که در راه رضای الهی انجام می‌شود، باید بدون خودنمایی و با تواضع کامل باشد، زیرا همان‌گونه که در قرآن آمده است، هیچ صدقه‌ای نباید با منت همراه شود. این نکته، اهمیت حفظ تواضع و خلوص نیت را در خدمت به خلق نشان می‌دهد.
انصاری افزود: نتیجه این است که وقتی انسان مومن دلش پر از خیرخواهی، زبانش حامل دعا و عملش در خدمت به دیگران باشد، خداوند وجود او را برکت می‌دهد و هیچ کاری از او بی‌اثر نخواهد ماند. در ادارات، خانواده و جامعه، چنین انسانی نمی‌تواند بدون اثر باقی بماند و هر اقدامی که انجام دهد، مظهر خیر و برکت برای دیگران خواهد بود.
وی تصریح کرد: عبادت بدون خدمت به خلق بی‌اثر است و خدمت بدون تواضع و جریان صحیح، آسیب‌پذیر خواهد بود. ترکیب صحیح این سه عنصر دل، زبان و عمل مسیر انسان را به سوی رضایت الهی و اثرگذاری پایدار هدایت می‌کند و این همان چیزی است که جریان خیر و صدقه جاریه در آموزه‌های اسلامی بیان می‌کند.
انتهای پیام
