حمید سبزواری؛ شاعر سروده «خمینی ای امام» در انتظار تحقق خواسته‌اش

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) از خراسان رضوی، حمید سبزواری، شاعری انقلابی از نسل دیروز و شاعری حماسه سرا و مردمی، که این روزها بر روی تخت بیمارستان قرار گرفته است و مسئولان یکی پس از دیگری به عیادتش می‌روند اما طی بستری شدن این شاعر انقلابی کشورمان شایعاتی در شبکه‌های مجازی و برخی از سایت‌ها در چند روز گذشته منتشر شد و دل‌های بسیاری را به لرزه در آورد اما خوشبختانه بر اساس آخرین اخبار رسیده حال وی رو به بهبود است.

حمید سبزواری شاعری 90 ساله است که حدود 76 سال دل‌ها را با شعرهای خودش همراه کرده، در سختی‌های انقلاب همیشه همراه مردم بوده و اشعارش مملو از استکبارستیزی و شور و هیجان است. او که درباره رهبر معظم انقلاب سروده است:

«فرياد تو ويران‌گر بنيان نفاق است،  اي پرچم توحيد ترا زيب بر و دوش

بانك تو خروشي است ملامت‌گر تاريخ، برخاسته از ناي هزاران لب خاموش«

وجود ذوق شاعری در نسل قبلی سبزواری

استاد حسین ممتحنی متخلص به حمید سبزواری، متولد 1304 در سبزوار، شاعری است از نسل دیروز. پدرش، »عبدالوهاب»، پیشه‌ور ساده‌ای که قریحهٔ شعری داشت. جدش، ملا محمدصادق ممتحنی، شاعری مردمی و معدن‌شناس که معروف بود به ملا معدنی. برای حسین، گاهی پدربزرگ شعر می‌خواند، اشعاری که بیشتر سروده خودش بود. همان‌هایی که بعدها در حمله ترکمن‌ها از بین رفت.

سبزواری، شاعری است که از 14 سالگی سرودن شعر را آغاز کرده و با شرکت در جلسات مختلف گروه‌ها برای رسیدن به حقیقت و پیدا کردن راه درست قبل از انقلاب مدتی در جلسه انجمن حجتیه شرکت کردند، جلساتی که در یکی از شب‌ها از او می‌خواهند درباره مخالفت با شاه شعر نگوید و وقتی می‌بیند راه آنان دین را  از سیاست جدا می‌کند، نپذیرفت و این نپذیرفتن او و ادامه دادن سرودن شعر سیاسی و اجتماعی از کار آموزش و پرورش اخراجش کرد و باعث شد راهی کار در معادن اسفراین شده و گاهی وادار به مخفی شدن شود ولی بعد از انقلاب کارمند بانک بازرگانی (تجارت) می‌شود.

شاعری خادم خلقم نتوانم کرد                کسوت بندگی بی‌هنران بر تن

تا نیاساید از دست ستم مظلوم               مر مرا نیست از اظهار حق آسودن

کیست ظالم که ز پرواش سخن گویم        من نه آنم که به فرمانش نهم گردن

من حمیدم نه ستایش‌گر هر محمود          حق پرستم نه ستاینده اهریمن

استاد حسین ممتحنی در سال 1342 تخلص حمید سبزواری را برای شناسایی نشدن توسط ساواک انتخاب می‌کند و راه مبارزه را ادامه می‌دهد. شاعری که همه او را با شناسنامه انقلاب می‌شناسند.

حمید سبزواری؛ شاعر «خمینی ای امام«

بعد از انقلاب محمد گلریز یکی از خوانندگان اشعار این شاعر حماسه سرای انقلاب درباره اش بیان کرده است: «پیش از پیروزی انقلاب اسلامی، با حمید سبزواری آشنا شدم و اولین کار مشترکمان در ارتباط‌ ها و دیدارهایی که با استاد سبزواری داشتیم سرود «برخیزید» بر اساس شعر استاد سبزواری بود و در ادامه سرودهای دیگر انقلابی را با هم کار کردیم».

این خواننده انقلابی که شعر «خمینی ای امام» را در زمان ورود حضرت امام به ایران سال 1358 خوانده است در مصاحبه‌ای گفته است: «سرودن شعر «دارم سپاس بی‌قیاس ای کردگار» از سروده‌های حمید سبزواری را به عنوان دعایی به جان حضرت امام خمینی می‌دانم».

ممتحنی، شاعری انقلابی در تکریم حضرت امام خمینی(ره) گفته است: «من امام را پدر معنوی خودم می‌دانم و اگر امام نبود معلوم نبود چه بر سر مملکت ما می‌آمد. ما باید قدردان خون شهدا باشیم. این مملکت مفت به اینجا نرسیده است و الان شاکی می‌شوم وقتی می‌بینم قدردان آنهایی که خدمت کردند، نیستند. شهدای بسیاری را در جنگ تحمیلی تقدیم انقلاب کردیم. باید قدردان خون شهدا باشیم».

حمید سبزواری در مرور خاطره‌ای از شعر «خجسته باد این پیروزی» بیان کرده است: «این شعر را پیش از پیروزی حرکت انقلابی مردم سرودم. وقتی دیدم مردم از جان و دل و بیشتر از گذشته با رشادت حضور دارند، به دلم افتاد که این انقلاب پیروز می‌شود و شعر خجسته باد این پیروزی را سرودم. یادم هست پیش از حضور حضرت امام(ره) وقتی احساس کردیم که به زودی امام می‌آید، گفتم نیاز است سروده‌ای نوشته شود، برای خاطر همین این شعر را نوشتم که خوانده شد.».

حدود سال 1390 عده‌ای از مسئولان شهرستان به فکر برگزاری نکوداشتی برای این شاعر انقلابی افتادند و این مطلب را با خود استاد در میان گذاشتند ولی یک سال به دلیل عدم پیگیری مسئولان شهرستان مسکوت ماند و سال بعد مجددا با پیگیری و همت مسئولان شهرستان و رئیس اداره ارشاد وقت سبزوار نکوداشت این شاعر حماسی در سبزوار برگزار شد؛ همایشی که قبل از برگزاری آن مسئولان شهرستان و دست اندرکاران همایش در تیرماه 91 با رهبر معظم انقلاب دیداری داشتند.

حمید آقای ما/ هنرمندی انقلابی در خدمت بصیرت افزایی

سید نورالله رضوی، دبیر بزرگداشت حمید سبزواری در گفت‌وگو با خبر گزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) از خراسان رضوی از خاطرات آن دیدار معنوی گفت: دیدار اعضای نکوداشت حمید سبزواری با رهبر معظم انقلاب نه قبل بود و نه بعدا برای کسی دیگر صورت گرفت، سه گروه از شهرستان به همراه جمعی از مسئولان شهرستان خدمت آقا رسیدیم، دیداری صمیمی که رهبر معظم انقلاب استاد سبزواری را با «حمید آقای ما» خطاب می‌کردند.

وی تصریح کرد: در آن دیدار ایشان موضوعاتی بیان کردند که بعدا شاعر «خمینی ای امام» سردمدار شعر انقلاب شدند و الفاضی به کار بردند که ویژه و اختصاصی این شاعر انقلابی بود.

این فعال فرهنگی با اشاره به جملاتی از رهبر معظم انقلاب در توصیف حمید سبزواری گفت: رهبری در این دیدار فرمودند: «ایشان شاعر بسیار خوبی هستند، یعنی هم قریحه شعری خوبی دارند و هم مضمون‌ساز هستند، هم تسلط بر لفظ و گستره میدان واژگانی داشته و هم از واژگان فراوانی استفاده می‌کند، ایشان در شعر هم متنوع هستند. غزل، قصیده، تصنیف و ترانه‌های گوناگون می‌گوید.این تنوع در باب شعر و شاعری خصوصیتی است که در همه شاعران یافت نمی‌شود. این که یک شاعر بتواند در انواع شعر طبع‌آزمایی کند یک امتیاز است و آقای حمید سبزواری از این امتیازات برخوردار هستند و همین مطلب ایشان را در رتبه بالای شعر معاصر ما قرار می‌دهد.

در مورد آقای حمید دو بخش در مورد شخصیت ایشان هست که هر کدام باید جداگانه مورد توجه قرار بگیرد: یکی رتبه شعری ایشان است، نکته دوم که اهمیتش از نکته اول کمتر نیست این است که ایشان این هنر را در خدمت مردم و انقلاب و در خدمت بصیرت‌افزایی قرار داده است و این خیلی مهم است. آقای حمید سبزواری در آن دورانی که یک جریانی به عنوان روشنفکری هنر در مقابل انقلاب قرار گرفت و از معارضین و مزاحمین انقلاب حمایت کرد و عده‌ای در کوچه و بازار با ادعای روشن بینی و روشن فکری مردم را کشتند، کاسب را کشتند، روحانی را کشتند، دانشجو و رهگذر را کشتند و آن جریان مدعی روشنفکری نه تنها حرفی نزد بلکه حمایت هم کرد، در یک چنین شرایطی آقای حمید سبزواری در میدان بود و با همه وجود ایشان هر کار در حوزه گفتن و سرودن توانست انجام داد و این مهم است، به نظر من، این بعد دوم شخصیت آقای حمید نباید نادیده گرفته شود و در بزرگداشتی که از ایشان می‌شود این بعد مورد توجه قرار بگیرد».

این فعال فرهنگی اضافه کرد: بعد از این دیدار مسئولان بسیاری متوجه شدند چه درّ گرانبهایی در اختیار داشتند و نمی دانستند. و در آن دیدار عده‌ای صحبت‌هایی دیگری می‌خواستند مطرح کنند که آقا فرمودند درباره آقای سبزواری صحبت کنید.

انقلاب ما امروز به چنین سرودها و موسیقی هایی نیازمند است

رئیس پیشین اداره ارشاد سبزوار با بیان اینکه رهبر معظم انقلاب حاشیه‌ای بر «سرود درد» نوشته‌اند، نخستین دفتر شعر حمید سبزواری که سروده‌های سالهای 1336 تا 1357 را در بر می‌گیرد، اظهار کرد: این دفتر شعر یادگار دوران بیست و یک ساله‌ای است که مشحون از وقایع سیاسی و رنج و دردمندی شاعر است؛ این شاعر انقلابی از کسانی بود که در اوایل انقلاب با سرودن اشعار انقلابی و خوانده شدن توسط خوانندگانی مثل محمد گلریز و حسام الدین سراج توانست انسداد در بحث شعر و سرود را بشکند زیرا فضای موسیقی با اشعار و موسیقی نامطلوب زمان شاه درآمیخته بود و بسیاری مردم و علما، دیدگاه دیگری در مورد شعر و موسیقی در ذهنشان داشتند.

وی اضافه کرد: سرودن شعر «خمینی ای امام» و شعری که برای شهید مرتضی مطهری سروده شد، توانست با سرودن اشعاری حماسی فضای شعر و سرود را به فضایی انقلابی و دینی متوجه کند، حضرت امام خمینی(ره) نیز درباره شعر شهید مرتضی مطهری فرمودند: «انقلاب ما امروز به چنین سرودها و موسیقی هایی نیازمند است».

شاعری پر افتخار از دیار سربداران

این فعال فرهنگی با اشاره به اینکه استاد سبزواری در سال 1382 به عنوان یکی از چهره‌های ماندگار کشور انتخاب شدند که کمتر نصیب بزرگانی از دیار سربداران شده است؛ بیان کرد: از افتخارات دیگر این شاعر دیار سربداران به جز کارمند نمونه بودن و افتخارات انبوه دیگر؛ دریافت نشان درجه یک فرهنگ و هنر از دستان رئیس جمهور در دهه 70 بود، شاعری که بسیاری از شعرهایش را در زمان انقلاب و در زمان دفاع مقدس در مدارس کشور از جمله «خجسته باد این پیروزی» اجرا می کردیم و بسیاری نمی‌دانستند شاعرش چه کسی است.

خواسته‌ای از این شاعر کشوری که محقق نشد

رضوی با بیان اینکه این شاعر گرانقدر خواسته‌ای در زمان برگزاری بزرگداشت سال 1391 داشت که محقق نشد، گفت: این شاعر انقلابی درخواست کرد با تقدیم خانه خود در سبزوار، در خصوص راه‌اندازی موزه‌ای برای آثار وی اقدام شود اما تاکنون محقق نشده است.

وی بیان کرد: در آن زمان پیشنهاد کردیم آثار استکبار ستیزی، لبنان و فلسطین و مبارزه با اسرائیل از این شاعر فاخر جهان اسلام  به زبان عربی ترجمه شود که این امر نیز تاکنون انجام نشده است.

پیشنهاد روز شعر انقلاب و جایزه حمید سبزواری

رضوی که مدتی از عمر خویش را در لبنان سپری کرده است و از شنیدن سرودهای حماسی این شاعر انقلابی در آنجا لذت برده است، خواستار نامگذاری یک روز در کشور به عنوان شعر انقلاب و همچنین ایجاد نشان ویژه شاعران انقلابی و مبارزه با استکبار شد و ادامه داد: دلیل این امر سوق دادن افکار عمومی به سمت این شاعر گرانقدر است؛ همچنین می‌توانیم جایزه حمید سبزواری را برای شاعران انقلابی در نظر بگیریم زیرا بخشی از اشعار این شاعر درباره انقلاب، مبارزات مردم لبنان و مبارزه با آمریکا و اسرائیل است.

با قول و وعده مسئولان کشوری کار تمام نمی شود

دبیر همایش نکوداشت ملی حمید سبزواری در سال 91 با بیان اینکه از نزدیک با زندگی و فضای زندگی این هنرمند مردمی آشنا شده ام، تصریح کرد: این چهره‌ها شاخص هستند و هنوز هم دیر نشده است و مسئولان می‌توانند کارهای مثبت و بزرگی برای این شاعر حماسه‌سرا در کشور و سبزوار انجام دهند. فقط باید بعضی از مسئولان از روزمرگی بیرون بیایند و نگاه ویژه‌ای داشته باشند و فکر نکنند با قول وزیر و مسئولی کار تمام شده است بلکه قول و وعده مسئولان، در مواردی آغاز راه است و باید برای به سرانجام رساندن پیگیری‌هایی صورت گیرد.

رضوی با تاکید بر اینکه حضور حمید سبزواری شأن و منزلت دیار سربداران است که باید از مجد و بزرگی افرادی چون حمید سبزواری بهره برد، اظهار کرد: باید قدر این عزیزان را تا زمانی که در کنارمان هستند، بدانیم.

علی اکبر ملکی