آستان مقدس امامزاده یحیی(ع)؛ مأمن ارادتمندان اهل‌ بیت(ع)

اسنادی مبنی بر اینکه اولین بنای آستان مقدس امامزاده یحیی(ع) در چه زمانی و در کدام دوران اسلامی بنیان شده موجود نیست، اما بقعه قدیمی آن با طرح و نقشه‌ای هشت ضلعی به انضمام ایوان ورودی، گنبد فیروزه‌ای و گلدسته‌های کوچک به استناد کتیبه سنگی پیشانی سر درب بنا در سال 937 ه.ق به دستور امیر شیخ سعید فرزند ذکور امیر نظام افراسیاب ساخته شده و در پایان روستایی را نیز به این مزار وقف کرده که نام روستا آگاهانه تراشیده شده تا به مفاد این سنگ نوشته عمل نشود، به‌طوری که تنها کلمه کال باقی مانده است.

به اعتقاد صاحب‌نظران، بانی بنا واقف رقبه یکی از حکام ولایت مشهد در عصر تیموریان بوده است. این مکان تاکنون چندین بار مرمت شده و از اواخر دوره قاجار نیز موقوفاتی داشته است و طرح جامع توسعه این بقعه به وسعت 100هکتار تهیه و تاکنون بخش عمده‌ای از آن اجرایی شده است.

کتیبه سنگی بر سردرب ورودی ایوان شرقی بنا نصب و بر مبنای شواهد و تاریخ درج شده بر روی آن، متعلق به دوره صفوی و مقارن با حکومت شاه طهماسب صفوی به تاریخ 937 ه.ق است که مضمون آن اشاره به بنیان این بقعه، شخصیت مدفون در آن و وقف رقبه‌ای را دارد. این مکان روی هم رفته زیربنای تقریبی دو هزار متر مربع را در برگرفته و 14 ستون چهار ضلعی با ازاره‌هایی از سنگ مرمر و بدنه آیینه‎کاری شده پوشش سقف شبستان ستون‌دار را استوار کرده است.

پیرامون فضای داخلی و بدنه میانی، اشعاری در مدح اهل‌ بیت و وصف امام‌زاده یحیی(ع) و حضرت علی(ع) بر روی سنگ مرمر سفید به‌طور برجسته دیده می‌شود. پوشش سقف بنا با هنر آیینه‌کاری آذین شده و ضریح مطهر جدید نیز که در میان فضای گنبد خانه‌ای شبستان قرار گرفته با سه متر طول، دو متر عرض و سه متر ارتفاع در سال 1378 ه.ش بر روی بقعه شریف نصب شده و دارای برجستگی گنبدی پنجره‌های ظریف و عبارت قرآنی و اشعار است.

تشرف سالانه پنج میلیون زائر

محمدرضا فعال، مدیر اجرایی بقعه متبرکه امامزاده یحیی بن زید(ع) میامی در گفت‌وگو با ایکنا از خراسان رضوی، بیان کرد: آستان مقدس امامزاده یحیی بن زید(ع) در 55 کیلومتری شرق مشهد و همجوار با روستای میامی واقع شده است. با توجه به اینکه این امامزاده تنها با یک واسطه به امام معصوم می‌رسد، لذا از امامزادگان شاخص استان و کشور محسوب می‌شود که سالانه پذیرای بیش از پنج میلیون زائر از اقصی نقاط میهن اسلامی و 25 کشور جهان است که برای زیارت به این آستان مشرف می‌شوند.

مدیر اجرایی بقعه متبرکه امامزاده یحیی بن زید(ع) میامی ادامه داد: در ایام پیک شامل مناسبات خاص ملی مذهبی و فصول زائرخیز، این آستان پذیرای روزانه 200 هزار زائر است که بعضا به‌دلیل تکمیل ظرفیت جاده مسیر آمدن بسته و مسیر بازگشت تنها باز است.

فعال بیان کرد: ما در کشوری شیعی زندگی می‌کنیم که عشق و علاقه مردم به اهل‌ بیت(ع) زبانزد است و با توجه به اینکه این امامزاده صاحب کرامت است و شاهد کرامات بسیاری بوده‌ایم و هستیم، لذا همه ساله افراد زیادی برای مددجویی و توسل به این آستان رجوع می‌کنند و از تعداد پنج میلیون زائر، تعداد 300 هزار زائر خارجی از اقصی نقاط جهان به این آستان مشرف می‌شوند.

وی تصریح کرد: سالیان زیادی از ساخت بنای فعلی نمی‌گذرد. مساحت تربت‌خانه حدود پنج هزار متر مربع (در سطح چهار هزار متر و یک هزار متر در زیر زمین) احداث شده است. برای رفاه حال زائران، ساخت 130 اتاق، 50 سوئیت و تعدادی آلاچیق پیش‌بینی شده است، ضمن اینکه مرکز اورژانس، مرکز درمانی و جهت ایجاد امنیت نیز نیروی انتظامی در این آستان وجود دارد.

مدیر اجرایی بقعه متبرکه امامزاده یحیی بن زید(ع) میامی گفت: درختکاری در فضای سبز حدود 30 هکتار برای استفاده زائران نیز در این راستا صورت گرفته است، ضمن اینکه حمامی برای زائران وجود دارد که آب آن از چشمه روستا تأمین می‌شود. همچنین 15 گروه خادم شامل 14 گروه در طول هفته و یک گروه ویژه به تعداد 500 نفر به تفکیک 185نفر خانم و 315 نفر آقا در این آستان خدمت افتخاری دارند که برای ایام پیک و مناسباتی که زائر زیاد است گروه ویژه فراخوان می‌شوند.

30 میلیارد اعتبار برای تکمیل عملیات عمرانی

فعال در خصوص اقدامات عمرانی و اعتبارات مورد نیاز این آستان، تشریح کرد: از خیران و واقفان کمال تشکر را دارم که در خصوص احداث بناهای موردنیاز همراهی کرده و می‌کنند و در حال حاضر 30 میلیارد تومان اعتبار لازم است تا آنچه از بازسازی و عمران ابنیه و امکنه این آستان باقی مانده احداث و تکمیل شود.

وی اضافه کرد: از 100 هکتار زمین این امامزاده 30 هکتار برای فضای سبز در نظر گرفته شده و باقی‌مانده برای ساخت پارکینگ، خیابان‌کشی و سایر بناهای اطراف این آستان پیش‌بینی شده است، همچنین در حال حاضر حدود 50 سوئیت در حال ساخت است که مراحل فنداسیون آن انجام شده و بعضا فقط طبقه دوم آن در حال تکمیل است، ضمن اینکه به‌دلیل شیوع کرونا کار عمرانی شاخصی در سال 99 انجام نشد.

مسئولان برای کمبود آب روستای میامی دست به کار شوند

مدیر اجرایی بقعه متبرکه امامزاده یحیی بن زید(ع) میامی اظهار کرد: در مجموع فعالیت‌های عمرانی احداث آشپرخانه عمومی را در دستور کار داریم، چراکه شاهد آتش‌سوزی‌های متعدد در زیر درختان بودیم که برای طبخ غذا این آتش روشن می‌شده است. علاوه بر این کار ارزشمندی که باید انجام شود ساخت منبع ذخیره آب است، چراکه در ایام تابستان و تعطیلات اول سال با توجه به زائرپذیر بودن این آستان فشار آب جوابگوی این جمعیت نیست. آب چشمه علاوه بر استفاده زائران مورد استفاده مردم روستا و کشاورزان نیز است، لذا از اداره آبفا ناحیه 5 مشهد درخواست داریم فکری برای آب این روستا کنند.

فعال بیان کرد: اخیرا حدود 300 سوئیت در روستا ساخته شده و علاوه بر 850 خانوار جمعیت روستا با حضور زائران بعضا تعداد پنج برابر جمعیت روستا به ظرفیت جمعیت افزوده و لذا آب چشمه به تنهایی کفاف این تعداد را ندارد. راه دیگر برای تأمین آب این منطقه احداث منبع ذخیره آب جهت مصارف غیرشرب است که براساس پیش‌بینی صورت گرفته یک میلیارد تومان اعتبار برای این امر لازم است، لذا از خیرین تقاضا داریم در این کار ماندگار شرکت کنند، با احداث این منبع می‌توانیم در زمستان ذخیره آب داشته باشیم تا برای تابستان مشکل کمبود آب وجود نداشته باشد.

وی ادامه داد: احداث سوئیت‌های 20 و 25 متری که هزینه ساخت و تجهیز این تعداد از سوئیت‌ها حدود هفت میلیارد تومان برآورد شده‌ است و همچنین بازسازی کل سوئیت‌ها و اتاق‌ها نیز به حدود دو میلیارد تومان اعتبار نیاز دارد.

مدیر اجرایی بقعه متبرکه امامزاده یحیی بن زید(ع) میامی اظهار کرد: سنگ‌فرش‌های آستان آسیب دیده و لذا نیاز است تا این سنگ‌فرش‌ها تعویض شود و برآورد می‌شود حدود سه میلیارد تومان برای سنگ کف و دو میلیارد و 800 میلیون تومان برای سنگ دیواره و همچنین برای روکش آسفالت، حدود هفت میلیارد تومان اعتبار لازم است.

فعال تصریح کرد: به مبلغ دو میلیارد تومان جهت نماکاری بیرون شامل کاشی‌کاری و معرق‌کاری نیز نیاز است. همچنین با توجه به اینکه بازارچه فعلی زیر پل است و فضای مناسبی برای تردد زائر ندارد، لذا بنا داریم این بازارچه را به بالا انتقال دهیم و برای تکمیل این پروژه نیز به حدود چهار میلیارد تومان اعتبار نیاز است.

وی افزود: فضای پارکینگ که بخشی شن‌ریزی شده است باید تسطیح‌سازی و جدول‌بندی شود، ضمن اینکه برای دو طرف پارکینگ به پله برقی نیاز است. همچنین با توجه به تخریب مبلمان فضای سبز نیز به حدود دو میلیارد تومان اعتبار نیاز است تا این بخش بازسازی شود. احداث سوله‌هایی برای کاروان‌ها و هیئت‌ها با تجهیزات گرمایشی و سرمایشی نیز در دستور کار است.

مدیر اجرایی بقعه متبرکه امامزاده یحیی بن زید(ع) میامی گفت: در حال حاضر تربت‌خانه امکانات سرمایشی و گرمایشی مناسبی ندارد و حدود هشت میلیارد تومان هزینه می‌برد تا تجهیز شود، ضمن اینکه زیرساخت‌هایی شامل لوله‌کشی و... انجام شده و خرید دستگاه‌ها باقی مانده است، همچنین کلیه زائرسراها نیاز به کولر دارند.

توقف شبانه زائران در آستان مقدس امام‌زاده

فعال یادآور شد: آستان مقدس امامزاده یحیی بن زید(ع) از جمله امامزادگان استثنایی است که زائر در آستان این امامزاده توقف زیادی دارد و براساس بررسی‌های صورت گرفته کمترین توقف سه ساعت و بیشترین توقف یک هفته است. نیمی از زائران یک شبانه روز و الباقی سه شبانه روز تا یک هفته اسکان دارند و جزء امامزادگان نادر است که توقف زائر در آن زیاد است و لذا نیاز است تا امکانات کافی برای رفاه حال این بزرگواران فراهم شود‌.

وی گفت: در موج اول کرونا دو ماه مسیر تردد به روستا بسته بود و بعد از آن تقریبا زائران کمتری را پذیرا بودیم که این آمار در روزهای پایانی هفته در تابستان بیشتر شد و به‌منظور رعایت پروتکل‌های بهداشتی بیشتر فضای باز مورد استفاده قرار گرفت و توقف در داخل فضای امامزاده کاهش یافت.

مدیر اجرایی بقعه متبرکه امامزاده یحیی بن زید(ع) میامی در خصوص برنامه‌های عمرانی سال 1400، افزود: مرمت و بازسازی هفت سوئیت، ایزوگام سه هزار و 500 متر از بنا، نقاشی درب و پنجره‌های حرم با اعتبار 20 میلیون تومان، نقاشی نرده‌های حیاط، احداث سه سوئیت که مبلغی توسط یک خیر پرداخت شده است، تکمیل دو واحد آپارتمان برای استقرار پزشک و مرمت 48 آلاچیق با 140 میلیون تومان هزینه از جمله اقدامات در سال 1400 خواهد بود.