وضعیت پژوهش در کشور با نوساناتی مواجه است

به گزارش ایکنا از خراسان رضوی، آیین تکریم و معارفه معاون تحقیقات و فناوری دانشگاه علوم پزشکی مشهد، امروز 8 مرداد در تالار شهیدهاشمی‌نژاد بیمارستان امام رضا(ع) برگزار شد.

محمدعلی کیانی، رئیس دانشگاه علوم پزشکی مشهد در این مراسم ضمن تشکر از زحمات فراوان مجید غیور مبرهن در مدت دوسالی که در سمت معاون پژوهشی این دانشگاه قرار داشته، بیان کرد: فعالیت‌های نوآورانه او، به‌ویژه در حوزه بین‌الملل و پژوهش‌های مرتبط با آن و فعالیت در زمینه مسائل کمّی حوزه پژوهش از نقاط شاخصی است که در این مدت به‌خوبی بدان پرداخته است.  
رئیس دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: شرایط و وضعیت پژوهش در کشور با نوساناتی مواجه است. ما در خصوص شاخص‌ها نسبت به کشورهای همسایه براساس برآوردها و وضعیت موجود، قطعاً نیازمند تلاش و کوشش بیشتر همه دانشگاه‌ها و پژوهشگران هستیم.

ضرورت حل مشکلات حوزه پژوهشی برای رسیدن به جایگاه منطقه‌ای

وی ادامه داد: شرایط نشان می‌دهد که اگر به همین منوال پیش رویم، ممکن است جایگاه‌های منطقه‌ای خودمان را از دست بدهیم، بنابراین لازم است که به حل مشکلات حوزه پژوهشی بپردازیم. در این زمینه مسائل بسیاری وجود دارد که در مجلس شورای اسلامی و در وزارت در حال پیگیری است.

کیانی بیان کرد: حوزه پژوهش، عملاً حوزه متفاوتی است و کاری موفق است که بر مبنای مطاله علمی درست انجام شده باشد. بسیاری از تغییروضعیت‌‎هایی که در سطح کشور می‌بینیم، شاید اگر براساس پژوهش محور صورت می‌گرفت، خیلی از اتفاقات نمی‌افتاد.

وی گفت: مهم این است که ما بتوانیم پژوهشگرمان را به سمت پژوهش‌های کاربردی، جامع‌نگر و حل مشکلات جامعه ببریم. باید به سمتی برویم که هم مشکلی از جامعه را حل کند، هم کمک به علم کند و هم خاص دانشمند یا محققی باشد که در این زمینه کار انجام می‌دهد.

رئیس دانشگاه علوم پزشکی مشهد در خصوص شرایطی که در خانواده پژوهش دانشگاه بیان کرد: باید به سمت ارتقای کمی بعلاوه ارتقای کیفی برویم. پژوهشگاه دانشگاه علوم پزشکی مشهد، اولین پژوهشگاه جامع سلامت کشور، پژوهشگاه شهید دکتر خسروی که به نام شهید مدافع سلامت نام‌گذاری شده، به زودی و با حضور وزیر افتتاح خواهد شد.

وی افزود: این پژوهشگاه باید نقطه عطفی بر مطالعات و فعالیت‌های پژوهشی پژوهشگران باشد. جایگاه پژوهش‌هایی که نزدیک به مجموعه‌های آموزشی دانشگاه، همچنین تلفیق بخش پژوهشکده‌ها در آنجا و شرایطی که طراحی شده، فرصتی برای همه اساتید است که بتوانند در آنجا فعالیت‌های متفاوت از آن چیزی که در گذشته بوده و در حد شاخص ایجاد کنند.  

کیانی با تشکر از دکتر تفقدی در پارک علم و فناوری که کارهای بسیار مبنایی بسیار خوبی در سطح پارک انجام دادند، ادامه داد: با جابه‌جایی برخی پژوهشکده‌ها فضایی در آنجا اتخاذ می‌شود و با طرح توسعه پارک که در دانشگاه داریم از حیث فضا و کیفیت خدمات در این زمینه بتوانیم جایگاه مناسبی را ایجاد کنیم.

وی در خصوص مسئله تجهیزات گفت: وام هم آموزش و هم پژوهش را شامل می‌شود، البته منابع بانک‌ها بسیار محدود است و امیدواریم براساس توافق نامه‌ای که با بانک داریم، بتوانیم تجهیزات را هم در بعد آموزش و هم در بعد پژوهش تهیه کنیم.

کیانی ضمن تشکر از دکترمحسن موهبتی، عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد برای پذیرش این مسئولیت بیان کرد: ایشان با توجه به شرایط و مسائلی که داشتند، به نوعی از خود گذشتگی کردند و امیدواریم با وقت‌گذاری مناسب و مشاوره با پژوهشگرانی که افتخار دانشگاه علوم پزشکی هستند، و استفاده از تمام پتانسیل‌های مجموعه دانشگاه که همگی یک خانواده‌‍ایم، در رسیدن به وضعیتی که نمایش اهداف و رسالت کلان ما را انجام دهد.  

محسن موهبتی، معاون تحقیقات و فناوری دانشگاه علوم پزشکی مشهد در این مراسم ضمن تشکر از اعتماد رئیس این دانشگاه بر سپردن این مسئولیت به ایشان بیان کرد: پژوهشگران بسیار قابل توجهی در این دانشگاه برای قبول این مسئولیت داریم که از حیث سابقه پژوهشی و مدیریتی برتر از من هستند.

وی با اشاره به اینکه یکی از دلایل، تأکید بر حضور از حیطه بالینی در پژوهش بوده، اظهار کرد: شاید تنها مزیت من این بوده است که لینک بالین و پایه را به معنای واقعی برقرار کردیم که باعث شد تأثیرات بسیار خوبی در هر دو حیطه برای همه مجموعه پژوهشی ما داشته باشد و بتوانیم با این پتانسیل تمام دانشگاه را به این جایگاه ببینیم.

موهبتی ضمن یادآوری سابقه همکاری، دوستی با دکتر مجید غیور مبرهن گفت: ایشان قطعاً تلاش‌های بسیاری برای توسعه زیرساخت‌های پژوهشی کردند، اما از آنجا که در سیاست‌گذاری پژوهش‌، پاسخ‌ها با تأخیر همراه خواهند بود، بنابراین نتیجه بسیاری از تلاش‌های وی در آینده نزدیک به نام من تمام خواهد شد.

مهم‌ترین پتانسیل یک مجموعه، نیروی انسانی‌ آن است

وی بیان کرد: دانشگاه مشهد به عنوان یکی از دانشگاه‌های برتر کشور، پتانسیل‌های بسیار بالایی در حیطه‌های مختلف از جمله حیطه بااهمیت پژوهش است. از پتانسیل‌های بسیار بالای این دانشگاه، نیروی انسانی است و مهم‌ترین پتانسیل یک مجموعه، نیروی انسانی‌اش است. از این حیث اطمینان داریم، زیرا 28 تن از اعضای هیئت علمی این دانشگاه، جزء یک درصد ادانشمندان برتر هستند، همچنین پژوهشگران بسیار قابل توجهی داریم که در سطح بین‌المللی شناخته شده هستند.

معاون تحقیقات و فناوری دانشگاه علوم پزشکی مشهد با اشاره به اینکه بحث بالین یکی از چالش‌های اساسی ما در حیطه پژوهش است، گفت: ما می‌دانیم که اعضای هیئت علمی بالینی، جزو نخبگان جامعه هستند، اگرچه سهم بالین در حوزه پژوهش کم‌رنگ دیده می‌شود. این موضوع بدین معنا نیست که پتانسیل پژوهشی کمتری در این حیطه وجود دارد، بلکه مسائل جانبی از جمله درمان که در این حوزه وجود دارد، موجب تحت الشعاع قرار گرفتن این حوزه شده است. البته بار درمان را هم می‌توان یک تهدید و هم می‌توان یک فرصت دید. اگرچه بار درمان بسیار است و باعث مشغله زیاد اعضای هیئت علمی بالینی می‌شود که موجب می‌شود فرصت کافی برای برخی پژوهشگران بالینی نباشد.

وی بیان کرد: ما می‌دانیم که بار درمان، ماده پژوهشی فوق‌العاده‌ای است. اگر ما بتوانیم این ماده پژوهشی را سامان‌دهی کنیم، هم بستر مناسبی برای پژوهش در بالین فراهم کرده‌ایم و بدون اینکه اعضای هیئت علمی دغدغه بالین و درمان را در کارها داشته باشند، بتوانند به راحتی با استفاده از این سامانه‌ها، پژوهش‌های بسیار عالی و کاربردی برای جامعه و سلامت آن انجام دهند.

موهبتی درباره دیگر پتانسیل‌های دانشگاه گفت: زیرساخت‌های خوبی از دوره‌های قبل شروع شده و ادامه داشته و توسعه جدی یافته است. پژوهشگاه، فرصتی عالی برای حیطه پژوهش است و ان شا الله در آینده نزدیک شاهد راه‌اندازی آن باشیم تا بتوانیم از پتانسیل‌های آن برای پیشبرد اهداف پژوهشی حداکثر استفاده را ببریم.

وی در خصوص تجهیزات پژوهشی بیان کرد:با توجه به اطلاعاتی که دارم تجهیزات پژوهشی خوبی در اختیار معاونت پژوهشی هست  که می‌توان با تغییرات اندکی تمام تجهیزات درگیر چرخه  پژوهش برگردد و حرکت جدی در این رابطه داشته باشیم.

معاون تحقیقات و فناوری دانشگاه علوم پزشکی مشهد در رابطه با چالش‌های پژوهش با اشاره به مظلوم واقع شدن پژوهش بیان کرد: واقعیت را باید پذیرفت و علت مظلوم واقع شدن پژوهش در شرایط اقتصادی جامعه و جایگاه درمان است که نمی‌شود از آن گذر کرد. خیلی از اوقات مسئولین ناخواسته مجبورند اولویت را بر درمان بگذارند و این امر موجب کم رنگ شدن پژوهش می‌شود. البته تا جایی که امکان دارد این جایگاه و فرهنگ پژوهش محوری در درمان باید تقویت شود.

وی با اشاره به ممزوج شدن موقعیت درمان، آموزش و پژوهش گفت: با وجود اشکالاتی که در این زمینه وجود دارد، این موقعیت می‌تواند فرصت جدی برای ارتقای شرایط پژوهشی کشور باشد. همچنین جایگاه پژوهشی کم‌رنگ‌تر کشور نسبت به دیگر کشورها نشان می‌دهد که نیاز است تا به این حوزه بیشتر پرداخته شود تا جایگاه‌مان در خاورمیانه و در دنیا بالا و بالاتر ببریم.

موهبتی تأکید کرد: برای رسیدن به این جایگاه باید این نگاه در تک تک افراد دید پژوهشی وجود داشته باشد. نگاهی به سابقه علم سنجی نشان می‌دهد بسیاری از پژوهشگران برتر، بالینی هستند، بنابراین امکان این وجود دارد که ما بتوانیم در بالین هم پژوهشگران برتری تحویل جامعه دهیم و در این راه از اعضای هیئت علمی بالینی انتظار کمک بیشتری دارم، من می‌پذیرم که در بالین، پژوهش تا حد زیادی خاموش است. اگر بتوانیم شعله‌ای در بحث بالین در پژوهش روشن کنیم، می‌توانیم امید بسیار خوبی برای مجموعه دانشگاه داشته باشیم.

مجید غیور مبرهن، در این مراسم به بیان اقدامات انجام شده در مدت خدمت در سمت معاون تحقیقات و فناوری دانشگاه علوم پزشکی مشهد پرداخت و گفت: اقدامات انجام شده در دو دسته است، یک دسته اقدامات ظاهری که ثمرات ظاهری دارد و یک دسته اقدامات اساسی که به آن دلیل این مسئولیت را پذیرفتم.

وی با اشاره به مشکلات حوزه پژوهش ضمن تشکر از حمایت‌های رئیس دانشگاه علوم پزشکی مشهد بیان کرد: زیرساخت‌های خوبی ساخته شد و ساختار کار شکل و شمایل خوبی یافت. مرکز سلول تراپی با حدود 1200 متر بنا را داریم که به زودی قابل بهره‌برداری است. همچنین پژوهشگاه با همه فراز و نشیب‌هایش آماده بهره‌برداری است.

غیور مبرهن با بیان اینکه جایگاه پژوهش در کشور و دانشگاه مظلوم واقع شده، اظهار کرد: پژوهشگران برجسته به شدت دچار آسیب‌ هستند. هدفم از پذیرش این مسئولیت این بوده است که چتر حمایتی برای پژوهشگران فراهم آورم. پژوهش در جامعه مظلومیتی دارد و آن احقاق حقی که باید صورت بگیرد، اصلا صورت نگرفته، از سوی دیگر بودجه‌هایی که برای پژوهش در کشور اختصاص داده می‌شود، تنها ده درصد به وزارت علوم و 90 درصد در دیگر جاهاست و قسمتی از پژوهش که آموزش پژوهش است، اما متأسفانه انتظاراتی که جامعه از پژوهشگران دارد، خیلی کم نیست.