عزت مستدام اسلام به مکتب قرآن و غدیر است
سخنران حرم مطهر رضوی گفت: غدیر در تاریخ اسلام، اسلام ناب را از اسلام اموی جدا کرد و امروز اگر عزت، عظمت، مقاومت، وحدت و انسجامی در امت اسلام است به پرچمداری مکتب قرآن و عترت و امامت، غدیر و ولایت است.
واقعه «غدیر» اهمیت ویژه‌ای در تاریخ دارد. به استناد آیات قرآن و فرمایشات پیامبر(ص)، واقعه‌ای مهم‌تر از غدیر نداریم. پیامبری که نماز جماعت را به سرعت خواند و وقتی علت را از ایشان پرسیدند و فرمود: «صدای گریه کودکی را شنیدم و نخواستم، به خاطر اینکه مادرش در نماز است او اذیت شود». همین پیامبر در خطبه غدیر هزاران نفر را در هوای گرم ساعت‌ها نگه داشته تا سخن بگوید. ایشان فرمود: «موضوع مهم است؛ آنهایی که رفته‌اند بازگردند و آنهایی که عقب مانده‌اند برسند و خطبه‌ای طولانی بیان کرد. سپس فرمود: حاضران با امیرالمؤمنین(ع) بیعت کنند. همه این مسائل اهمیت جریان امامت و ولایت را می‌رساند که در غدیر به این امر پرداخته شد.
لذا به منظور بررسی بیشتر واقعه غدیر خبرنگار ایکنای خراسان رضوی، با حجت‌الاسلام محمدعلی عزیزی، سخنران حرم مطهر رضوی، گفت‌وگویی انجام داده است که در ادامه می‌خوانیم؛
ایکنا _ چرا واقعه غدیر خم اهمیت ویژه‌ای در تاریخ اسلام دارد؟
واقعه غدیر خم اهمیت ویژه‌ای در تاریخ اسلام دارد. در روز غدیر سه آیه نازل شد. اولین آن آیه 67 سوره «مائده» است؛ «يا أَيُّهَا الرَّسولُ بَلِّغ ما أُنزِلَ إِلَيكَ مِن رَبِّكَ؛ حکمی که به تو داده‌ایم؛ اعلام کن و اگر ابلاغ نکنی رسالت خود را انجام نداده‌ای.» پس مسئله اهمیت و جایگاه واقعه غدیر و موضوع امامت را نشان می‌دهد. آیه 3 همین سوره نیز «الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ» آمده است که وقتی جریان غدیر انجام شد، خطبه بیان و بیعت انجام گرفت این آیه نازل شد که دین ابراهیم، موسی و عیسی بدین ترتیب با نصب امامت و ولایت به کمال رسید و آیه دیگر آیه اول سوره «معارج» «سَأَلَ سَائِلٌ بِعَذَابٍ وَاقِعٍ» یعنی «یک سائل (درخواست کننده) عذابی را که واقع خواهد شد درخواست کرد» برای آنهایی که نتوانستند ولایت را بپذیرند، لذا این آیات اهمیت واقعه غدیر را از منظر قرآن، نشان می‌دهد.
ایکنا_ نقش امام علی(ع) پس از واقعه غدیر چگونه بود؟
پس از واقعه غدیر بسیاری نقض عهد کردند. اگرچه پیامبر چندین بار قصد بیان آیه 67 سوره «مائده» را داشت، اما از کثرت منافقین و قلت مؤمنین و شبهاتی که آنها برعلیه امیرالمؤمنین(ع) پراکنده می‌کردند، خوف داشت و بعد از رحلت پیامبر همین مسائل باعث غربت غدیر و خانه نشینی امیرالمؤمنین(ع) شد. گرچه ایشان همه را به واقعه غدیر و بیعت شان در آن روز توجه داد، اما با کم‌دقتی امت اسلام غدیر در حاشیه قرار گرفت و عده‌ای به سراغ سقیفه، خلافت و... رفتند و وضعیتی پیش آوردند که امروز شاهد هستیم.
ایکنا_ تأثیر غدیر بر تاریخ اسلام چیست؟
غدیر در تاریخ اسلام، اسلام ناب را از اسلام اموی جدا کرد. امروز اگر عزت، عظمت، مقاومت، وحدت و انسجامی در امت اسلام است، پرچم‌دار آن مکتب قرآن و عترت، مکتب امامت، غدیر ولایت است و گرنه مکتب تکفیری‌ها جز جنایت و برادرکشی چیزی در آن دیده نمی‌شود. این مسئله خود تحت تأثیر اندیشه امامت و ولایت در تاریخ اسلام است. اگر واقعاً امت اسلامی به مسئله غدیر می‌پرداخت، امروز جنایت هولناک غزه جلوی چشم امت اسلامی با سکوت مسلمانان روبرو نمی‌شد، چون قانون اساسی امیرالمؤمنین(ع) «وَ كُونَا لِلظَّالِمِ خَصْماً وَ لِلْمَظْلُومِ عَوْناً» است و نمی‌توان مسلمان بود و نسبت به جنایت ظالم و ظلم به مظلوم ساکت ماند. این امر قابل پذیرش نیست. اگر غدیر و امامت و ولایت محور قرار می‌گرفت، امروز وحدت امت اسلامی عزت‌آفرین بود؛ نه اینکه با خیانت کشورهای اسلامی و حاکمان آنها به جای آن که از کودک‌های غزه و مظلومین حمایت کنند، هدیه‌های فراوان برای ترامپ پیشکش می‌کنند. آنها از غدیر، از امامت و ولایت جداشدند وگرنه غدیر پرچم‌دار هدایت بشر است و امروز باید شخصی مثل امام معصوم و امیرالمؤمنین(ع) در صدر باشد، اما کار بشر به خاطر انحراف و اختلاف به جایی رسیده که مسلمانان ترامپ را برای خود الگو می‌کنند.
ایکنا _ چگونه واقعه غدیر بر شکل‌گیری نظام امامت در اسلام تأثیر گذار بود؟
محوری‌ترین پیام واقعه غدیر مسئله امامت و ولایت است. پیامبر(ص) در خطبه غدیر وقتی فرمودند: «مَنْ كُنْتُ مَوْلَاهُ فَهَذَا عَلِيٌّ مَوْلَاهُ» این مسئله یکی از صد فرازی است که درباره امیرالمؤمنین(ع) بیان‌شده و علت پررنگ شدن آن، این است که در بین 120 هزار نفر در نبود بلندگو، افرادی در هر سمت پیامبر قرار داشتند و ایشان هر فرازی را که می‌خواند، آنها تکرار می‌کردند و در پایان ایشان همه این افراد را جمع کرد تا این فراز را به‌عنوان شعار تکرار کنند، به همین خاطر این فراز جلوه کرد وگرنه پیامبر در خطبه غدیر برای امیرالمؤمنین(ع) بیعت گرفت و برای امام حسن(ع)، امام حسین(ع)، تسعه المعصومین و ذریة‌الحسین مطالبی عنوان کرد. به‌طوری‌که بیش از 20 فراز خطبه غدیر در اوصاف امام زمان(عج) است که پیامبر از ایشان اسم می‌برند و جد ایشان امام حسین(ع) سه چهار ساله در آنجا نشسته است. پیغمبر(ص) بیعت گرفت و با واژه «وصی»، «اخی»، «مولا»، یاد کردند، هر چند که عده‌ای از زیر بار این مسئولیت شانه خالی کردند که پیامبر(ص)، مولا را به معنی دوست به‌کار برده است. اما آنها در دوستی امیرالمؤمنین(ع) به اندازه همین واژه دوست که قبول دارند باید در ابراز محبت به امیرالمؤمنین(ع) در غدیر نقش‌آفرین باشند، اما نیستند و نقششان براساس باور خودشان نیز کمرنگ است.
ایکنا _ واکنش مسلمانان پس از اعلام ولایت امام علی(ع) چه بود؟
واکنش مسلمانان پس از اعلام واقعه غدیر متفاوت بود، عده‌ای که سران قبایل و بزرگان و رهبران اهل سنت بودند، نزدیک آمدند، سلام کردند و واژه‌هایی را به‌کار برده و تبریک گفتند و بیعت کردند، اما بعداً نقض عهد کردند و به انحراف رفتند.
ایکنا _ چه منابع تاریخی و حدیثی درباره غدیر خم وجود دارد؟
درباره منابع تاریخی واقعه غدیر آمده خطبه طولانی بوده است، اما در ادبیات اهل سنت می‌گویند حدیث است، اما خطبه بوده و حتی همه جمعیت باید گوش کرده و بعضی از فرازهایی را که پیامبر(ص) می‌فرمودند، باید تکرار می‌کردند. در این خطبه پیامبر نه‌تنها برای امیرالمؤمنین(ع) بلکه برای امام حسن(ع)، امام حسین(ع) و ائمه بعد از او حتی حضرت مهدی(عج) بیعت برای امامت گرفتند. از نظر تاریخی در تمام منابع حتی منابع اهل سنت نقل خطبه غدیر آمده است اما از نظر حجم آن ممکن است، در برخی منابع کمتر و در برخی بیشتر باشد. در برخی منابع و کتاب صحیح مسلم آمده و در منابع شیعه هم بسیار کامل و محکم آمده و پیامبر اول به توحید و نبوت و بعد درباره امامت و جانشینی امام علی و... مواردی مطرح می‌کنند.
علاوه بر خطبه غدیر سند محکمی داریم در بحث غدیر که در غربت قرار گرفته و آن هم زیارت غدیریه امام هادی(ع) است. امام هادی(ع) وقتی به سمت سامرا می‌رفت، روز غدیر کنار قبر امام علی(ع) رفت و این زیارت را بیان کرد. از نظر سندیت دو راوی دارد، یکی حسین ابن روح و دیگری عثمان ابن سعید که هر دو از نائبان امام زمان(عج) هستند و از قول امام عسکری(ع) و ایشان از قول پدرشان امام هادی(ع) نقل می‌کنند، لذا هیچ زیارتی به لحاظ سندیت به این زیارت نمی‌رسد و از نظر محتوا فوق‌العاده است و بیش از 206 فضیلت از فضائل امیرالمؤمنین(ع) را بیان می‌کند و از بسیاری از آیات قرآن استناد می‌کند و یکی از منابعی که نیاز است محکم باشد زیارت غدیریه امام هادی(ع) در بیان فضائل امیرالمؤمنین است و شیخ عباس قمی در مفاتیح می‌آورد که این زیارت را نه در روز غدیر بلکه در طول سال از دور و نزدیک بخوانید و اگر بناست فضائل گفته شود و پیامبر در خطبه غدیر تأکید کردند که این فضائل بیان شود، باید این زیارت احیا و قرائت شود و در دهه امامت و ولایت باید به آن توجه شود. در این زیارت 10 مرتبه امام هادی(ع) سلام و از واژه امیرالمؤمنین(ع) استفاده می‌کنند.
این واژه مهم است که خداوند این لقب را به علی(ع) داد و پیامبر(ص) آن را بیان کرد و احدی حق ندارد قبل و بعد از امیرالمؤمنین(ع) این لقب را به کار ببرد که این موضوع در منابع اهل سنت هم وجود دارد، زیرا این واژه با غدیر، امامت و ولایت گره‌خورده است و متأسفانه می‌بینیم بسیاری از سخنرانان از واژه امام علی(ع) استفاده می‌کنند که صحیح نیست و با ادبیاتی که پیامبر(ع) و امام هادی(ع) به کار بردند، متفاوت است. ما هم کم‌دقت هستیم، اما دشمن از همین راه وارد شده و بیان کرده است: «علی مانده و حوضش»، در حالی که علی(ع) «مع الحق و حق مع العلی» است. یا «خودت را به کوچه علی چپ نزن» در حالی که «صراط مستقیم» علی(ع) است و این بیانات توهین‌آمیز را دشمن بیان کرده است. حال آن که باید از خطبه غدیر و زیارت غدیریه استفاده کنیم و روی واژه امیرالمؤمنین(ع) متمرکز شویم که خود زنده شدن این واژه یعنی غدیر، ولایت و امامت و رسالت پیامبر که بر دوش همگان تکلیف شده باید بیان شود. در سوره «بقره» درباره «لیله المبید» و یار غار بودن امیرالمؤمنین(ع) و شجاعت او بیان شده است، در آیه مباهله که امام رضا(ع) در پاسخ به این سؤال مأمون که پرسید که آیا در قرآن آیه‌ای در وصف امیرالمؤمنین(ع) است؛ ایشان فرمودند: «بله آیه 61 سوره آل‌عمران». لذا اگر مبانی اعتقادی خود را برای جوانان بیان کنیم، هیچ‌کس نمی‌تواند شبهه ایجاد کند. دو سند محوری داریم خطبه غدیر و زیارت غدیریه امام هادی(ع) که باید این زیارت را از غربت درآوریم، زیرا پیامبر(ص) تنها تبلیغی که بر ما واجب کرده از ولایت و امامت گفتن است.
ایکنا _ نقش غدیر در تداوم رسالت پیامبر اکرم(ص) چگونه تبیین شده است؟
بحث غدیر مربوط به شیعه و مسلمانان تنها نیست. ما به غدیر ظلم می‌کنیم که آن را محدود می‌کنیم و می‌گوییم غدیر عید سادات است. غدیر فضیلتی برای سادات است، اما این عید، برای تمام بشریت است و نباید آن را کوچک و محدود کرد. پیامبر(ع) بیش از 40 مرتبه از واژه «معاشر الناس» استفاده می‌کند، یعنی «ای بشریت»، زیرا غدیر جهانی و برای تمام بشر و برای تمام موحدین عالم است و دین همه در این روز کامل شده است. غدیر فراتر از این‌هاست و آن را باید برای کل بشریت بدانیم تا همه جشن بگیرند.
اگر از حضرت آدم(ع) تا پیغمبر(ص) برای آنها یک پروژه توحیدی در نظر بگیریم، اتمام این پروژه هدایت بشر، در غدیر است. پیامبر(ص) در حضور 120 هزار نفر در 18 ذی‌الحجه اعلام می‌کنند که از این به بعد نبوت تمام است و از امروز ولایت و امامت آغاز شده و پروژه هدایت به بهره‌برداری رسید. همه امت اسلامی این مسئله را قبول دارند که پیامبر(ص) فرمود: «مثل علی به من به‌مثل هارون به موسی است» که با عنوان حدیث منزلت معروف است و اهل سنت به‌عنوان یک روایت متواتر آن را قبول دارند که بعد از حضرت محمد(ص) دیگر پیغمبری نیست و جانشینی پیامبر(ص) با ولایت و امامت تا یوم القیامت ادامه دارد. امروز، غدیر زنده مهدویت است و همه این سروصداها در غدیر تجلی آن در مهدویت است و امام زمان(عج) وارث واقعی غدیر و صاحب غدیر است و ولایت پرچم‌دار هدایت بشر به دست منجی عالم بشریت مهدی آل محمد(ص) است.
ایکنا _ دیدگاه اهل سنت و شیعه درباره واقعه غدیر چیست؟
اهل سنت مانند شیعیان برای غدیر جشن می‌گرفتند و مبانی اعتقادی‌مان به‌قدری به هم نزدیک بوده است که برخی بزرگان نقل می‌کنند، زمانی اهل سنت مصر، عراق و ... با شنیدن نام امام زمان(عج)، قیام می‌کردند و مبانی فکری شیعه و سنی به هم نزدیک بوده است، به‌طوری که کسی نمی‌توانست تشخیص دهد که فردی شیعه یا سنی است. همان‌طور که پای درس امام صادق(ع) 4000 شاگرد شیعه و سنی می‌نشستند و کسی نمی‌توانست آنها را تشخیص دهد، اما توطئه‌گران آمدند و اختلاف‌افکنی کردند و امروز هم می‌بینید هر چه از غدیر دورتر می‌شویم، این اختلافات پررنگ‌تر شده است و به خواسته دشمن و استکبار نزدیک‌تر می‌شوند. در حالی که غدیر نماد وحدت است. غدیر زنده شدن حول محور توحید، نبوت و ولایتی که پیامبر(ص) از طرف خدا اعلام کرده است وگرنه اهل سنت به اهل‌بیت ارادت داشته و دارند، اما استکبار بر اختلافات دامن زده تا جایی که تفکری مثل تکفیری‌ها رشد کرده که شیعه را قربت الی الله سر می‌برد و این انحرافی است که دشمنان ایجاد کرده‌اند وگرنه اصل واقعه غدیر را تمام امت اسلامی نقل و در معتبرترین کتاب‌هایشان این مسئله را ثبت کرده‌اند.
انتهای پیام
