مسجد طراز اسلامی؛ مسجدی چندمنظوره با کارکردهای متفاوت

علاوه بر قرآن‌کریم، احادیث و روایات مختلفی در اهمیت جایگاه مسجد آمده است که به عنوان نمونه پیامبر اعظم(ص) از مسجد به عنوان محفل انبیاء، خانه پرهیزکاران و بازاری از بازارهای آخرت یاد کرده‌ و فرموده‌اند: «اَلمَساجِدُ مَجالِسُ الأنبیاء علی‌السلام؛ مساجد، محفل انبیا (ع) است»، «الْمَساجِدُ بُیوتُ الْمُتَّقین؛ مساجد، خانه پرهیزگاران است.» و «اَلمَساجِدُ سُوقٌ مِنْ اَسْواقِ الـآخِرَةِ، قِراها اَلْمَغْفِرَةُ وَ تُحْفَتُها الْجَنَّةُ؛ مساجد بازاری از بازارهای آخرت هستند، پذیرایی آن مغفرت و تحفه‌اش بهشت است.» (مستدرک، ج 3، ص 361 و363(

آنچه از کلام پیامبر اسلام(ص) بر می‌آید این است که مسجد از بهترین مکان‌ها روی زمین است که پیامبران، بهترین، محبوب‌ترین و مقرب‌ترین بندگان خداوند متعال در آن حضور داشته‌اند.

اگرچه ایجاد مکان خاصی برای عبادت و راز و نیاز با خدا از اهداف اصلی بنای مسجد است و به همین دلیل که جایگاه سجده و تواضع در پیشگاه خداوند است به نام مسجد نامیده شده اما نباید از سایر کارکردهای این مکان مذهبی غافل شد.

مطالعه تاریخ اسلام نشان می‌دهد که مسجد از آغاز پیدایش به عنوان مرکز مهمی برای انجام رسالت رسول خدا(ص)، علاوه بر اینکه پایگاه مهمی برای ابلاغ پیام‌های الهی بوده، توانسته است منشا خدمات و تحولات گسترده‌ای گردد.

مقام معظم رهبری، 31 مردادماه 95 در دیدار با ائمه جماعات مساجد استان تهران در تشریح جایگاه مسجد، فرمودند: «مسجد اهمیت دارد، پایگاه است؛ همچنان‌که معروف شده در زبان‌ها واقعا پایگاه است. نه ‌فقط پایگاه برای فلان مسئله‌ اجتماعی، بلکه‌ مسجد می‌تواند پایگاه همه‌ کارهای نیک باشد، پایگاه خودسازی، انسان‌سازی، تعمیر دل و تعمیر دنیا و مقابله‌ با دشمن و زمینه‌سازی برای ایجاد تمدن اسلامی و بصیرت‌افزاییِ افراد. مسجد یک چنین جایگاهی است».

همچنین حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در پیامی که ۱۸ مهرماه ۸۹ به نوزدهمین اجلاس سراسری نماز دادند، در تعریف مسجد طراز اسلامی فرمودند: «در مسجد اسلامی، شور و بهجت عبادت خالص با نشاط زندگی پاك و خردمندانه و سالم، در هم می‌آمیزد و فرد و جامعه را به طراز اسلامی آن نزدیك می‌كند.»

۳۱ مردادماه هر سال مصادف با سالروز به آتش کشیده شدن مسجدالاقصی توسط صهیونیست‌ها در سال ۱۳۴۸ که به پیشنهاد جمهوری اسلامی ایران و تصویب اعضای سازمان کنفرانس اسلامی در سی‌امین نشست این سازمان به نام روز جهانی مسجد نامگذاری شده است، فرصت مناسبی برای تببین شاخصه‌های مسجد طراز اسلامی به عنوان کانون عبادت، تعليم و تربيت، فعالیت‌های سیاسی، مرکز دادخواهی و قضاوت، پایگاه نظامی، پایگاه تعاون اجتماعی و وحدت اجتماعی است.

حجت‌الاسلام و المسلمین ولی خاکشور، امام جمعه کاخک شهرستان کاشمر و استاد حوزه و دانشگاه در مشهد در گفت‌و‌گو با ایکنا از خراسان رضوی، اظهار کرد: پیامبر اعظم(ص)، سیاست، قضاوت، فقاهت و حل امور مسلمین را در مسجد انجام می‌دادند.

وی با تاکید بر اینکه باید به سمتی حرکت کنیم که همه مساجد ما، پویا، عملیاتی و کاربردی شود، عنوان کرد: از صدر اسلام، مساجد با ظرفیت‌های بی نظیری که در بخش‌های مختلف اجتماعی، فرهنگی، دینی و آموزشی دارند به عنوان مهمترین رکن و جایگاه در جامعه مطرح بودند.

خاکشور، مسجد طراز اسلامی را مسجدی چندمنظوره با کارکردهای متفاوت بیان و ابراز کرد: مساجد باید به عنوان مراکز هدایت، تعلیم، تربیت، کمک به نیازمندان و... الگوهای موفقی برای جامعه ارائه کند.

وی با اشاره به آتش زدن مسجدالاقصی توسط صهیونیست‌ها، گفت: این اتفاق نشان داد که کارکردهای مسجد به قدری متنوع، مهم و موثر است که دشمنان از آن ترس دارند.

این استاد حوزه و دانشگاه تصریح کرد: باید با هم‌افزایی و وحدت همه دست‌اندرکاران و نهادهای فعال مساجد، زمینه آشتی بیشتر جوانان با مسجد را فراهم کنیم چرا که فاصله گرفتن جوانان از مساجد موجب هدررفتن انرژی‌ آنان می‌شود.

خاکشور از مسجد به عنوان سنگر مستحکمی در برابر دشمنان دین و امت اسلامی یاد کرد و افزود: باید کارکردهای اصلی مسجد را به خوبی احیا کنیم و تنها به انجام اعمال عبادی اکتفا نکنیم. برای پویایی و احیای کارکردهای مساجد، باید همه نهادهای فرهنگی، مسئولان، ائمه جماعت، هیئت‌های امناء، هیئت‌های مذهبی و قشرهای مختلف مردم تلاش کنند.

وجود 200 مسجد در شهرستان گناباد

حجت‌الاسلام محمدرضا رحمانی، رئیس اداره تبلیغات اسلامی شهرستان گناباد نیز در گفت‌و‌گو با ایکنا، گفت: در حال حاضر ۲۰۰ مسجد در سطح شهرهای گناباد، کاخک و بیدخت و روستاهای تابعه این شهرستان وجود دارد.

وی افزود: از این تعداد ۱۰۳ مسجد شهرستان، فعال و دارای امام جماعت است که نمازهای جماعت با حضور روحانی اقامه می‌شود اما در بقیه مساجد به دلیل جمعیت کم، نماز جماعت اقامه نمی‌شود.

رئیس اداره تبلیغات اسلامی شهرستان گناباد با اشاره به وجود آمار بالای مسجد نسبت به جمعیت در شهرستان گناباد، اظهار کرد: در حالی که بر طبق آمار به طور متوسط به ازای هر هزار نفر، یک مسجد در کشور وجود دارد، در شهرستان گناباد به ازای حدود هر ۴۰۰ نفر یک مسجد وجود دارد.

مسجد محوری‌ترین مرکز اسلام

رحمانی از مسجد به عنوان کانون اتحاد و همبستگی، انس و الفت مسلمانان با یکدیگر نام برد و اظهار کرد: کمک به حل اختلافات خانوادگی، همسایگی، حمایت عاطفی، احترام به کودکان و تشویق آنان برای حضور در مسجد از جمله کارکردهای مسجد است.

وی بیان کرد: از صدر اسلام تاکنون مسجد محوری‌ترین مرکز اسلام بوده است. پیامبر گرامی اسلام(ص) بسیاری از کار‌های فرهنگی، تربیتی، سیاسی، اجتماعی و تبلیغی خودشان را در مسجد انجام می‌دادند.

رئیس اداره تبلیغات اسلامی شهرستان گناباد، یکی از مهم‌ترین ساحت‌های جامعه اسلامی را آموزش به کودکان و نوجوانان دانست و تصریح کرد: تربیت کودکان و نوجوانان و نیز مقاطع بالاتر می‌تواند با محوریت مسجد صورت گیرد.

رحمانی بیان کرد: یکی از مهم‌ترین کارکردهای مسجد توجه و رسیدگی به امور نیازمندان و فقرای جامعه است. آگاهی از احوال نمازگزاران یکی از کارکردهای غیر مستقیم و پنهان اما بسیار مهم اجتماعی مسجد است که باعث حفظ روحیه جمع‌گرایی در افراد می‌شود.

وی با تأکید بر اینکه از ابتدای پیدایش اسلام، مسجد به عنوان نمادی از یک تشکل اجتماعی فعال و پویا شناخته می‌شده است، خاطرنشان کرد: برای تحقق کارکرد مساجد در امور اجتماعی و رفع آسیب‌های اجتماعی نیازمند مدیریت قوی متولیان و امام جماعت و مشارکت همه جانبه مسجدی‌ها هستیم.

بی‌شک تحقق همه کارکردهای صدر اسلام به مساجد موجب جذب قشرهای مختلف مردم به ویژه جوانان به این پایگاه‌های مهم اجتماعی اسلام می‌شود که این امر کاهش آسیب‌ها و ناهنجاری‌های اجتماعی و تقویت توان دفاعی در برابر تهاجم فرهنگی دشمنان را در پی خواهد داشت و به فرموده مقام معظم رهبری: «فراموش نکنیم که روز مسجد اساسا یک روز انقلابی است، یعنی تشکیل این روز و تعیین این روز که به خواست و مطالبه‌ جمهوری اسلامی بود و در سازمان کنفرانس اسلامی به‌عنوان روز مسجد تصویب شد، به‌مناسبت آتش زدن مسجدالاقصی است. به‌مناسبت مقابله‌ با دشمن صهیونیست است. اساس این روز یک چنین دلیلی است و با این نگاه به روز مسجد بنگرید و حرکت را در این مسیر قرار بدهید.»

انتهای پیام