تعصب و پیش داوری؛ موانع اثربخشی تبلیغ دینی
عضو هیئت علمی گروه جامعه‌شناسی دانشگاه فردوسی مشهد گفت: شکست اثربخشی تبلیغ دینی آنجاست که افراد مخاطب تبلیغ تعصب به مرام و فرقه خود دارند و یا پیش‌داوری‌هایی نسبت به پیام تبلیغ و یا گوینده پیام در ذهن دارند.
به گزارش ایکنا از خراسان رضوی، حجت‌الاسلام غلامرضا صدیق اورعی، عضو هیئت علمی گروه جامعه‌شناسی دانشگاه فردوسی مشهد و دانشیار دانشگاه فردوسی مشهد، ۲۶ فروردین‌ماه در نشست علمی گفتمان معرفت با عنوان «وضعیت کنونی جوامع و تدبیر برای تبلیغ مؤثر» در مرکز تحقیقات اسلامی مشهد، بیان کرد: انسان‌ها دارای ملکاتی هستند که در اثر تکرار به‌وجود می‌آید.
وی اظهار کرد: خود عمل انسان دارای مقدماتی است، مقدمات فعل اختیاری، ارزشیابی و دیگر موارد است، در روانشناسی اجتماعی نیز خوداظهاری‌هایی وجود دارد که به بُعد ادراکی، ارزشیابی و عاطفی می‌پردازد، بینش انسان‌ها بیشتر با بعد ادراکی مرتبط است.
صدیق اورعی در ادامه با بیان تعریفی از تبلیغ، گفت: تبلیغ در مطالعات روانشناسی، تغییر دادن موضع انسان‌هاست، به‌طور طبیعی اگر ناآگاهی نسبت به یک موضع تغییر کند، موجب تغییر رفتار انسان می‌شود.
عضو هیئت علمی گروه جامعه‌شناسی دانشگاه فردوسی مشهد افزود: اگر نسبت به چیزی دلبستگی وجود داشته باشد، عاملی در برابر تبلیغ بر ضد آن مشاهده می‌شود، اگر استدلالی برای غلط بودن رفتار فردی عنوان شود در مقابل آن طرف مورد نقد شروع به ساختن جواب می‌کند و توجیهاتی برای آنچه می‌شنود، ارائه می‌کند.
تعارضات عاطفی، سبب تغییر موضع انسان
وی با اشاره به مشروح نکات مهم در تبلیغ مؤثر، تصریح کرد: در تبلیغ هم باید بعد شناختی، بعد عاطفی، ارزشیابی و آمادگی برای عمل دچار دستکاری شود تا آن تبلیغ مؤثر واقع شود، مهمترین عاملی که انسان‌ها را دچار تغییر موضع می‌کند این است که انسان دچار تعارضات عاطفی شود.
صدیق اورعی بیان کرد: انسان در ارکان درونی خود تصوری از خود دارد و همیشه نمره‌ای به خود می‌دهد، انسان وقتی به خود مراجعه می‌کند خودش را دارای ویژگی‌های خاص و برتری می‌داند و تمایل دارد که خود را خوب بشناسد، البته مجموعه‌ای از نیازها هم وجود دارد که به‌عنوان «نیاز به تأیید اجتماعی» می‌توان از آن یاد کرد.
عضو هیئت علمی گروه جامعه‌شناسی دانشگاه فردوسی مشهد ادامه داد: اگر عمل ما از هر دو تأیید خود و تأیید اجتماعی برخوردار باشد، این عمل در ما از استحکام بیشتری برخوردار خواهد بود، اگر هم یکی از این عوامل کمرنگ و یا حذف شود ممکن است ما در عمل و موضوع خود تجدیدنظر کنیم، به‌همین دلیل است که انسان‌ها مشتاق این هستند که عضو گروه‌هایی شوند که افراد آن مثل خودشان باشند.
وی اظهار کرد: در تبلیغ حملاتی به‌صورت غیرمستقیم به خودانگاره انسان انجام می‌شود و در واقع تبلیغ در این حالت صورت می‌گیرد، نکته این بحث اینجاست که برای مؤثر واقع شدن تبلیغ، پیام ما با موضع طرف مقابل باید فاصله قابل توجهی داشته باشد.
اهمیت استدلال دوجانبه در تبلیغ
صدیق اورعی تصریح کرد: اگر در تبلیغ، پیام ما فاصله اندکی با عمل طرف مقابل داشته باشد، تغییر چندانی در او دیده نخواهد شد، نکته مهم در اثرگذاری تبلیغ، آوردن استدلال دو جانبه است و این یعنی یک بیان قوی از استدلال خود ارائه کنیم و استدلال‌های طرف مقابل را قوی و موفق رد کنیم.
عضو هیئت علمی گروه جامعه‌شناسی دانشگاه فردوسی مشهد بیان کرد: بیان پیام ترس‌آور همراه با ارائه راه برون‌رفت از آن نیز یکی دیگر از عوامل مؤثر در تبلیغ است که طرف مقابل را نسبت به موضع خود دچار تزلزل می‌کند.
وی تصریح کرد: دیگر نکته مهم در تبلیغ، اعتبار گوینده برای شنونده است که اهمیت زیادی در تأثیرگذاری تبلیغ نیز دارد، اگر انسان یک فرد را در موضوعی متخصص بداند، احتمال اثرگذاری پیام تبلیغی به شدت افزایش می‌یابد.
صدیق اورعی گفت: برای تبلیغ دینی بسیار مهم است که موضع افراد را یکی یکی تغییر دهیم و جزیره فرهنگی بسازیم، یکی از راه‌هایی که باعث می‌شود تا انسان‌ها به ارزیابی از خود بپردازند این است که در گروه‌هایی تحت عنوان گروه‌های حساسیت قرار گیرند و بی‌پرده نظر بدهند و عمل کنند و مورد ارزیابی دیگران قرار گیرند، به این وسیله آرام‌آرام رفتارهایشان تعدیل می‌شود.
عضو هیئت علمی گروه جامعه‌شناسی دانشگاه فردوسی مشهد اضافه کرد: نقطه مقابل اثربخشی تبلیغ دینی آنجاست که افراد مخاطب تبلیغ، تعصب به مرام و فرقه خود دارند و یا پیش‌داوری‌هایی نسبت به پیام تبلیغ و یا گوینده پیام در ذهن دارند، که باعث می‌شود یا خود را از پیام دور کنند و یا محتوای آن را بیارزش بخوانند، این عوامل سبب شکست تبلیغ و اثربخشی آن می‌شود.
انتهای پیام
