دیپلماسی استانی و ظرفیت مشهد، پنجره ایران به جهان و ابزار قدرت ملی است
رئیس مجلس شورای اسلامی با تأکید بر اهمیت دیپلماسی استانی و ظرفیت‌های مشهد، گفت: استان‌ها و شهرهای مرزی نه‌تنها عامل قدرت داخلی هستند، بلکه می‌توانند به‌عنوان پنجره ایران به جهان عمل کرده و نقش مهمی در ارتقای منزلت ملی، توسعه اقتصادی و قدرت نرم کشور ایفا کنند.
به گزارش ایکنا از خراسان رضوی، محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی، در «دومین نشست منطقه‌ای دیپلماسی استانی، حوزه شمال شرق کشور»، که امروز 30 مهرماه، در سالن همایش‌های آستان قدس رضوی برگزار شد، اظهار کرد: امروز در شهری گرد آمده‌ایم که قلب تپنده معنویت ایران و دروازه شرق و محور پیوند ملت‌هاست. حضور ما در مشهد تداوم اندیشه‌ای است که از شیراز برای بیرون آوردن سیاست خارجی از حصار پایتخت شکل گرفت. مجلس شورای اسلامی تحولات نشست شیراز را با دقت دنبال کرد و تأکید داشت که استان‌ها باید از حاشیه تصمیم‌سازی به متن سیاست‌گذاری بیایند.
وی ادامه داد: حکمرانی موفق، منابع را به ارزش تبدیل می‌کند و با تکیه بر عقلانیت و مشارکت مدنی، هم ثبات درونی ایجاد می‌کند و هم تأثیر بیرونی دارد؛ همان چیزی که از آن به «حکمرانی مولد» یاد می‌کنیم. حکمرانی مولد چهار ویژگی اصلی دارد: هوشمندسازی، شفاف‌سازی، مردمی‌سازی و کارآمدی. هوشمندسازی به معنای تصمیم‌گیری و اجرای سیاست‌ها بر پایه داده، فناوری و علم است. شفاف‌سازی یعنی جلب و تقویت اعتماد عمومی در تمام سطوح. مردمی‌سازی به این معناست که مردم از تماشاگران سیاست، به بازیگران اصلی تحول تبدیل شوند. کارآمدی نیز یعنی خروجی سیاست‌ها به بهبود واقعی زندگی مردم منجر شود.
دیپلماسی اقتصادی و استانی؛ جلوه بیرونی حکمرانی مولد
رئیس مجلس شورای اسلامی افزود: هم‌افزایی این ویژگی‌ها موجب تحقق چهار دستاورد بنیادین قدرت، ثروت، معنویت و منزلت می‌شود که ضامن استقلال کشور است. هرگاه این چهار محور در تعادل باشند، جامعه نه‌تنها اداره می‌شود، بلکه به خود می‌بالد. در این میان، دیپلماسی اقتصادی ابزاری است که حکمرانی مولد از طریق آن، چهره خود را در صحنه بین‌المللی نشان می‌دهد. دیپلماسی استانی نیز نمونه‌ای از ظهور بیرونی حکمرانی مولد است؛ به این معنا که هر استان به‌صورت هدفمند در چارچوب سیاست ملی، در تعاملات خارجی حضور پیدا می‌کند.
دیپلماسی استانی، تقویت پیوندهای ملی و مقابله با یکجانبه‌گرایی
قالیباف بیان کرد: طراحی کلان سیاست‌ها در مرکز انجام می‌شود، اما استانداران با شناخت نزدیک، قطعات منافع ملی را در جای درست خود قرار می‌دهند. دیپلماسی استانی چالش‌های مرزی را به فرصت تبدیل کرده و از طریق آن پیوندهای ملی تقویت می‌شود. ایران نمی‌تواند سیاست خارجی خود را تنها به روابط رسمی محدود کند؛ این سیاست باید در دو سطح ملی و فراملی عمل کند.
وی با اشاره به تجربه جهانی افزود: کشورهایی مانند چین و هند با فعال‌سازی شهرها و ایالت‌های غیر پایتخت، قدرت ملی خود را چند برابر کرده‌اند. ایران نیز با پیشینه تاریخی غنی، ظرفیت عمل گسترده‌ای دارد و می‌تواند در هم‌راستایی با چین و روسیه، محور همکاری‌های چندجانبه باشد. این همکاری‌ها در تقابل با یکجانبه‌گرایی معنا پیدا می‌کند. اقدامات تبعیض‌آمیز آمریکا در تعرفه و سیاست تجاری با هدف تحمیل اراده خود آغاز شده، اما ملت ایران زیر بار انحصار نمی‌رود. مقابله رسمی دو عضو شورای امنیت سازمان ملل با تحریم‌های ایران، نشانه شکل‌گیری نظم جهانی نوین است.
دیپلماسی استانی؛ از آمایش سرزمینی تا مرزهای توسعه‌محور
رئیس مجلس شورای اسلامی با تأکید بر اینکه بخشی از قدرت منطقه‌ای ایران در استان‌ها و مرزها نهفته است، گفت: آمایش سرزمینی بعدی از دیپلماسی ملی است. سیاست خارجی باید بر پایه نقشه ظرفیت استانی طراحی شود تا هر منطقه بخشی از راهبرد منطقه‌ای ایران را پیش ببرد. معرفی ظرفیت هر استان باید توسط مردم همان استان انجام شود؛ آنان با شناخت میدانی، توان محلی را به سفارتخانه‌ها و افکار عمومی معرفی کرده و مسیر همکاری را هموار می‌کنند. در این چارچوب، هر استان نقشی تخصصی و مزیتی برجسته دارد و در کنار دیگر استان‌ها، نقشه‌ای ملی و فراملی شکل می‌دهد.
قالیباف افزود: تعاملات باید در چارچوب سیاست کلان کشور باشد تا ظرفیت‌های بومی بالفعل شوند. دیپلماسی استانی یعنی عبور از تمرکز و حضور فعال در شبکه منطقه‌ای؛ این دیپلماسی پنجره‌ای گسترده از ایران به جهان باز می‌کند و فرهنگ عمومی و همکاری‌ها را به جهانیان نشان می‌دهد. مرزها دیگر خطوط محدودکننده نیستند، بلکه پل‌های تعامل و همکاری‌اند و نقطه آغاز، نه توقف محسوب می‌شوند.
وی ادامه داد: استان‌های مرزی باید دروازه ورود به بازار منطقه باشند و مرزها می‌توانند به کریدوری روان و کم‌هزینه برای تجارت و گردشگری تبدیل شوند. نگاه امنیتی جای خود را به نگاه توسعه‌محور می‌دهد. روابط پایدار بر پایه اعتماد و اشتراک فرهنگی شکل می‌گیرد و پیوندهای تاریخی با ملت‌های همسایه، چهره‌ای اخلاقی و قابل اعتماد از ایران ارائه می‌کند.
همسایگان ایران درک مشترکی از تروریسم دارند
رئیس مجلس شورای اسلامی همچنین تأکید کرد: پیوند پایدار زمانی شکل می‌گیرد که همکاری‌ها چندبعدی باشد. بنابراین دیپلماسی می‌تواند در حوزه‌های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و محیط‌زیستی به طور هم‌افزا پیش رود. همسایگان ایران درک مشترکی از تروریسم و تغییرات اقلیمی دارند و منطقه ما عرصه‌ای غنی برای بهره‌برداری از فرصت‌های بالفعل است.
قالیباف اظهار کرد: وزارت امور خارجه و نمایندگی‌های آن محور اجرا و هماهنگی هستند و مأموریت اصلی‌شان خلق فرصت برای ملت ایران است. باید در ساختار هر سفارتخانه، کارگروه ویژه‌ای برای همکاری استانی ایجاد شود تا به‌طور مستمر با استانداران و فعالان در تماس باشند و گزارش پیشرفت پروژه‌ها ارائه شود. سیاست خارجی برای استان بعد سیاسی ندارد و هدف آن ارتقای منزلت ملی است. هرگاه استانی با کشور همسایه تبادل کند، عملاً بخشی از منابع ملی محقق می‌شود.
وی افزود: ایجاد هلدینگ لجستیکی میان ایران و کشورهای همسایه می‌تواند ارتباطات تجاری و ملی را در بستری شفاف رقم زند. مجلس شورای اسلامی نقش پشتیبانی، تسهیل و نظارت کلان را بر عهده دارد و در حوزه دیپلماسی اقتصادی می‌تواند حلقه پیوند میان دولت و قوه قضائیه باشد. مجلس آماده است بروکراسی اقتصادی را کاهش دهد.
رئیس مجلس همچنین گفت: حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان در دستور کار مجلس است و همزمان بر نظارت و شفافیت تأکید می‌شود، زیرا حکمرانی مولد بدون پاسخگویی پایدار نمی‌ماند. مجلس می‌تواند با همکاری دولت، سازوکارهای منظم تهیه کند. بنده قریب به ربع قرن بر تمرکززدایی در کشور تأکید دارم و از تصمیم دولت برای واگذاری اختیارات به استانداران در برنامه هفتم حمایت می‌کنیم. این واگذاری باید در چارچوب مشخص و با رعایت اصل ۱۲۷ انجام شود؛ واگذاری به معنای هرج‌ومرج نیست و هر میزان اختیار، مسئولیت بیشتری هم به همراه دارد.
قالیباف با بیان اینکه تولید خدمات در بخش دولتی، تصرف غیرقانونی در بیت‌المال است و دولت باید این خدمات را خریداری کند، تصریح کرد: کار تصدی‌گری باید در دست مردم باشد و نقش آنان در این فرایند بنیادی است. هر بازار مرزی و هر جشنواره فرهنگی، بخشی از قدرت نرم ایران را می‌سازد. همان‌گونه که امنیت مردمی است، دیپلماسی نیز باید مردمی باشد و نشان‌دهنده پیوند میان دولت و ملت در عرصه جهانی و بازتاب صدای مردم در سیاست خارجی باشد. هدف ما این است که هر ایرانی خود را شریک در اعتبار و قدرت ملی ایران بداند. استانی که ما آن را به‌عنوان خراسان بزرگ می‌شناسیم، محور تبادلات شرقی ایران است و ظرفیت دارد به الگویی در شرق کشور تبدیل شود.
اقتصاد زیارت و گردشگری؛ کلید تعامل منطقه‌ای مشهد
وی افزود: مشهد جایگاه ممتازی دارد؛ شهری که مرکز زیارت و قطب علمی و اقتصادی شرق کشور است. طبق آمار، سالانه ۳۰ میلیون زائر داخلی و ۳ میلیون زائر خارجی به مشهد سفر می‌کنند و این حجم عظیم نیروی انسانی، سرمایه فرهنگی بی‌بدیلی است. مشهد می‌تواند به مرکز همکاری اقتصادی منطقه‌ای تبدیل شود اگر مدیریت گردد و اقتصاد زیارت و گردشگری فعال شود. زائران غیر ایرانی می‌توانند پس از زیارت، از مسیرهای طراحی‌شده به دیگر استان‌های کشور سفر کنند و این پیوند، زنجیره گردشگری فرهنگی ایجاد می‌کند. مشهد به دلیل جایگاه مذهبی خود، فرصت ویژه‌ای برای تعامل میان ملت‌های مسلمان دارد.
رئیس مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه اگر ظرفیت‌های مشهد در چارچوب دیپلماسی به درستی مدیریت شود، این شهر به الگویی برای همکاری در شرق ایران تبدیل شده و نماد پیوند میان ایران و عقلانیت خواهد بود، گفت: حکمرانی مولد دو جزء و یک‌کل دارد؛ یکی در داخل قدرت می‌سازد و دیگری در خارج آن را به فرصت تبدیل می‌کند. همان عقلانیتی که در سیاست داخلی بر مردمی‌سازی تأکید دارد، باید در سیاست خارجی نیز جاری باشد و این مسیر باید در برنامه‌ریزی دقیق ملی دیده شود.
قالیباف ادامه داد: در افق ۱۴۱۴، ایران باید سهم واقعی خود را در اقتصاد و فرهنگ منطقه بازیابد. لازم است برنامه‌های مسئله‌محور و آینده‌نگر داشته باشیم و اگر این برنامه با نگاه مردمی اجرا شود، ایران ۱۴۱۴ تصویری واقعی از تاب‌آوری، پیشرفت و منزلت ملی ارائه خواهد کرد. تحقق این هدف نیازمند تدوین نقشه راه ده‌ساله برای حکمرانی مولد و دیپلماسی کارآمد است؛ نقشه‌ای که توان ملی را در داخل افزایش داده و جایگاه ایران در نظام منطقه‌ای و جهانی را تثبیت کند. این همان راهی است که می‌تواند ایران را از مرزهای جغرافیایی به مرز تمدن برساند.
انتهای پیام
