دعای بیستم صحیفه سجادیه؛ راهنمای عملی برای بهره‌مندی از زندگی معنوی

به گزارش ایکنا از خراسان‌رضوی، محمدعلی انصاری، صاحب تفسیر مشکاة، در نشستی که محتوای آن از کانال‌های مجازی منتسب به این مفسر قرآن کریم منتشر می‌شود، با موضوع «هدایت، مهم‌ترین سرمایه زندگی انسان» اظهار کرد: امام سجاد(ع) در آغاز دعای بیستم، صحیفه سجادیه، همچون فقرات پیشین، سخن را با ذکر و تحیت بر پیامبر اکرم و آل طاهر ایشان آغاز کرده و سپس به درگاه پروردگار متعال عرض کردند: «پروردگارا، مرا متمتع و بهره‌مند ساز به هدایت صالح، و هیچ چیز را جایگزین آن قرار نده». این جمله، آغازگر محور اصلی دعای حضرت، یعنی طلب انتفاع و بهره‌مندی از هدایت الهی است.

وی ادامه داد: امام سجاد(ع) با بیان این درخواست، بهره‌مندی واقعی خود را در هدایت و راهنمایی پروردگار می‌دانند و نشان می‌دهند که تمام تلاش‌ها و نیات انسانی بدون جهت‌گیری صحیح و هدایت الهی، بی‌ثمر و ناقص است. همان‌گونه که در زندگی مادی، تمام امکانات و برنامه‌ریزی‌ها بدون انتخاب مسیر درست به هدر می‌رود، در زندگی معنوی نیز بدون هدایت صالح، سرمایه‌های معنوی انسان تلف می‌شود.

صاحب تفسیر مشکاة بیان کرد: نکته مهمی که حضرت به آن اشاره می‌کنند، «هدایت صالح» است. هدایت، در معنای لغوی، نشان دادن مسیر و راه به کسی است و در معنای عملی، رساندن انسان به مسیر درست و مفید زندگی است. حضرت از خداوند طلب می‌کنند تا در مسیر پرچالش دنیا، راهی روشن و پرثمر نصیبشان شود، به گونه‌ای که تمام توان و سرمایه‌های انسانی در این مسیر صرف گردد و نتیجه واقعی و مفید حاصل شود.

انصاری افزود: ایشان تأکید می‌کنند که هدایت الهی باید «صالح و موثر» باشد؛ یعنی اعمال و عبادات انسان اثرگذار و مفید باشد. بی‌اثر بودن عمل یا عبادت، به معنای نادرست بودن مسیر است. همان‌گونه که کسی می‌تواند سال‌ها عبادت کند اما دروغ بگوید، یا حج واجب را انجام دهد اما اثر واقعی بر زندگی‌اش نگذارد، حضرت تأکید دارند که هدایت صالح، عملی و موثر، شرط بهره‌مندی واقعی انسان است.

وی بیان کرد: امام همچنین نکته‌ای ظریف را مطرح می‌کنند: هدایت و بهره‌مندی باید بدون جایگزینی باشد؛ یعنی هیچ چیز نباید جایگزین آن شود. این بیان، اهمیت صیانت و ثبات در مسیر هدایت را نشان می‌دهد و انسان را از انحراف و اشتباه مصون می‌دارد.

صاحب تفسیر مشکاة افزود: در ادامه، حضرت از پروردگار می‌خواهند که آنان را به «طریق حق» هدایت کند. طریقه در اینجا به معنای مسیر عملی و راه واقعی است که انسان را از انحراف دور نگه می‌دارد و امکان بهره‌مندی مستمر و پایدار را فراهم می‌سازد.

انصاری گفت: نکته دیگر دعای حضرت، درخواست نیت راست و خالص است. نیت، حلقه اتصال باورها به عمل است و کیفیت اعمال انسان را تعیین می‌کند. حضرت از خداوند طلب می‌کنند که نیتشان صادق و رشدیافته باشد، نیتی که آنها را به حق و مسیر صحیح هدایت کند، و در این نیت هرگز تزلزل، شک و اضطراب رخ ندهد.

وی ادامه داد: این بیانات نشان می‌دهد که بهره‌مندی واقعی انسان در زندگی معنوی، وابسته به سه عنصر اساسی هدایت صالح و موثر از سوی خداوند، ثبات و عدم جایگزینی مسیر هدایت با چیزهای دیگر و نیت راست و خالص که اعمال را به نتیجه مطلوب و اثرگذار می‌رساند، است.

صاحب تفسیر مشکاة تصریح کرد: بنابراین، دعای بیستم صحیفه سجادیه، علاوه بر آنکه یک نیایش عرفانی است، راهنمای عملی برای بهره‌مندی از زندگی معنوی و ارتقای کیفیت اعمال انسان در دنیا و آخرت نیز محسوب می‌شود.