رجب؛ ماه توبه، عبادت و فضیلت

حجت‌الاسلام والمسلمین مسعود عمرانی، پژوهشگر دینی، در گفت‌و‌گو با ایکنا از خراسان رضوی، درباره فضیلت ماه رجب، اظهار کرد: ماه رجب دارای جایگاه ویژه‌ای در اسلام است و در روایات شیعه و سنی، این ماه به عنوان ماه خدا («رَجَبُ شَهْرُ اللهِ») و ماه توبه و عبادت و بازگشت به سوی پروردگار معرفی شده است. 

وی افزود: درباره فضیلت ماه رجب از پیامبر اکرم (ص) نقل شده است: «رجب ماه خدا، شعبان ماه من و رمضان ماه امت من است». همچنین امامان معصوم(ع) بر فضیلت این ماه تأکید کرده‌اند. از جمله امام صادق (ع) در این باره می‌فرمایند: «رجب نام نهرى در بهشت است که از شیر سفیدتر و از عسل شیرین‌تر است. هرکس یک روز از ماه رجب را روزه بگیرد، از آن نهر خواهد نوشید».

این پژوهشگر دینی درباره دلایل برتری ماه رجب، بیان کرد: این دلایل شامل قرار گرفتن ماه رجب در میان ماه‌های حرام، وقوع حوادث مهمی مانند ولادت امامان معصوم (ع) و نیز مناسک عبادی ویژه مانند عمره رجبیه است که همگی نشان از برتری ماه رجب دارد.

عمرانی همچنین در خصوص اعمال توصیه شده در ماه رجب، اظهار کرد: اعمال این ماه به دو دسته اعمال مشترک (در تمام ماه) و اعمال ویژه روزهای خاص تقسیم می‌شود که اعمال مشترک ماه رجب شامل روزه، نمازهای مستحبی، استغفار و توبه و خواندن دعا‌های خاص است. 

وی ادامه داد: روزه، حتی یک روز روزه در این ماه ثواب فراوان دارد‌. نمازهای مستحبی نیز مانند ۳۰ رکعت نماز در طول ماه (هر روز یک رکعت) که فضیلت بسیاری دارد. همچنین استغفار و توبه به ویژه خواندن ذکر «أَسْتَغْفِرُ اللهَ وَ أَسْأَلُهُ التَّوْبَةَ» در طول ماه و خواندن دعاهای ویژه مانند دعای «یا مَنْ أَرْجُوهُ لِکُلِّ خَیْرٍ» در هر روز از اعمال مشترکی است که توصیه شده است.

این پژوهشگر دینی درباره اعمال روزهای خاص که در ماه رجب توصیه شده است، گفت: این اعمال شامل اعمال شب و روز اول ماه از جمله خواندن نماز اول ماه، دعا و روزه، اعمال شب و روز مبعث یعنی ۲۷‌ام رجب شامل غسل، روزه، نماز و عبادت ویژه و همچنین اعمال ایام البیض یعنی ۱۳، ۱۴ و ۱۵ رجب است و البته روزه، نماز و دعا در این سه روز سفارش شده است.

عمرانی ادامه داد: اعمال شب‌های جمعه ماه رجب از جمله خواندن دعای یستشیر و مناجات شعبانیه و زیارت امام حسین (ع) که  در روایات و ماه رجب بسیار توصیه شده است.

وی همچنین درخصوص دیدگاه اهل سنت و شیعه درباره فضیلت ماه رجب، تصریح کرد: بسیاری از علمای اهل سنت نیز برای ماه رجب احترام قائلند و روایاتی درباره فضیلت آن از پیامبر (ص) نقل کرده‌اند. برخی از آنان اعمالی مانند روزه و نماز مستحبی را در این ماه جایز می‌دانند، هرچند در برخی فرقه‌ها، اختلاف نظر درباره جزئیات اعمال وجود دارد اما شیعه با استناد به روایات اهل‌ بیت (ع) بر این اعتقاد است که ماه رجب از جایگاه والایی برخوردار است و اعمال عبادی آن به صورت گسترده در کتاب‌های حدیثی مانند «مصباح المتهجد» شیخ طوسی بیان شده است.

این پژوهشگر دینی در پایان تأکید کرد: در مجموع، هر دو مذهب بر فضیلت ماه رجب تأکید دارند، اما شیعه با استناد به روایات اهل‌ بیت (ع)، اعمال و مناسک ویژه‌تری را برای این ماه بیان کرده است.