سبد غذایی انسان در آیات قرآن کریم

به گزارش ایکنا از خراسان رضوی، محمدعلی انصاری، صاحب تفسیر مشکاة و مفسر قرآن، در نشست مجازی با موضوع «سبد غذایی انسان در زمین» اظهار کرد: خداوند در قرآن و در آیه 19 سوره «مؤمنون» می‌فرماید: «فَأَنْشَأْنَا لَكُمْ بِهِ جَنَّاتٍ مِنْ نَخِيلٍ وَأَعْنَابٍ لَكُمْ فِيهَا فَوَاكِهُ كَثِيرَةٌ وَمِنْهَا تَأْكُلُونَ؛ آن‌گاه ما به آن آب برای شما باغ‌ها و نخلستان‌های خرما و انگور ایجاد کردیم که شما را در آنها میوه‌های گوناگون بسیاری است که از آن تناول می‌کنید»، یعنی خداوند از ابتدای آیه 19 سوره مؤمنون تا انتهای آیه 22 آن، مجموعه سبد غذایی انسان را در زمین تعریف می‌کنند.

وی ادامه داد: سه ماده اصلی که نیاز حقیقی انسان برای حیات و ادامه زندگی جسمانی آنها مهم و ضروری است، سبد غذایی انسان قرار دارد. این سبد شامل چربی‌ها، پروتئین‌ها و مواد قندی می‌شود که خود اینها دارای ریز مواد دیگری هستند. مواد قندی و چربی‌ها وظیفه تأمین سوخت‌و ساز را برعهده دارند و پروتئین‌ها و کربوهیدارت‌ها هم به طور معمول تکامل سازندگی و رشد را برای انسان‌ها به ارمغان می‌آورند. اما خداوند با علم بیکران خود در سبد غذایی ما اینها را جای داده است و به انسان توانایی لازم برای بهره‌وری از آنها را عطا کرده است. 

انصاری بیان کرد: خداوند در ابتدای آیه 22  این سوره در مرحله اول به مواد قندی طبیعی یعنی همان خرما و انگور که از بهترین مواد قندی طبیعی هستند، اشاره می‌کند. البته علت اشاره صریح خداوند به این دو میوه این امر است که اینها جایگاه ویژه‌ای در سبد غذایی انسان دارند و شامل خاصیت‌های متعددی برای انسان می‌شوند. به عنوان مثال سرمنشأ ویتامین‎‌های A،B،C،D،E در خرما وجود دارد و انسان با استفاده از آن می‌تواند کمبود این ویتامین‌ها را در بدن خود جبران کند. همچنین میوه انگور، شبیه‌ترین میوه به شیر مادر است، زیرا انگور تنها میوه دارای اورانیوم بوده و غنی و سرشار از خاصیت‌های متعدد است. در اسلام خرما و انگور زکاتی برابر با گندم و جو دارند که این چهار محصول «ذرات اربعه» نامیده می‌شوند، که البته همین امر ارزش و اهمیت این دو میوه را نشان می‌دهد. 

صاحب تفسیر مشکاة ابراز کرد: در آیه 20 سوره «مؤمنون» نیز خداوند می‌فرماید: «وَشَجَرَةً تَخْرُجُ مِنْ طُورِ سَيْنَاءَ تَنْبُتُ بِالدُّهْنِ وَصِبْغٍ لِلْآكِلِينَ و درختى كه از طور سينا به روغن زيتون و رنگ زيبا مى‌رويد تا از آن بخورند»، یعنی خداوند در آیه بعد و در مرحله دوم سبد غذایی به چربی‌ها اشاره کرده و برای آن نمونه‌ای زیبا و غنی بیان می‌کند. البته خداوند از روغن زیتون به عنوان یک چربی نباتی، یعنی چربی که چرب بودن آن غیراشباع است، اشاره می‌کند. همچنین این چربی نباتی فشارخون را کنترل و مصرف به‌ اندازه آن از آلزایمر هم پیشگیری می‌کند. 

وی با اشاره به آیه 21 این سوره که خداوند درباره دسته سوم در سبد غذایی انسان یعنی کربوهیدرات‌ها فرموده است، گفت: خداوند می‌فرماید: «وَإِنَّ لَكُمْ فِي الْأَنْعَامِ لَعِبْرَةً ۖ نُسْقِيكُمْ مِمَّا فِي بُطُونِهَا وَلَكُمْ فِيهَا مَنَافِعُ كَثِيرَةٌ وَمِنْهَا تَأْكُلُونَ ‌و بى‌گمان، براى شما در چارپایان [اهلى و حلال گوشت] هر آینه عبرتى است و آن این است که از آنچه در شکم‌هاى آنهاست، به شما مى‌نوشانیم و براى شما در آنها سودهاى فراوانى است، در حالى که از گوشت آنها نیز مى‌خورید.» منظور خداوند از الانعام همان حیوانات گاو، گوسفند و شتر است، که اگر در میان آنها شتر نباشد، انعام نامیده نمی‌شود، زیرا برتری نسبی نسبت به دو حیوان دیگر دارد، زیرا ویژگی‌های او بسیار منحصر به فرد و خاص قرار داده شده است. همچنین خداوند در آیه بعد از آن یعنی آیه 22، می‌فرماید: «وَعَلَيْهَا وَعَلَى الْفُلْكِ تُحْمَلُونَ؛ ‌و بر آنها (حیوانات) و نیز بر کشتى‌ها سوار مى‌شوید»، منظور خداوند در این آیه همان شتر است، زیرا شتر در زبان عرب به عنوان کشتی بیابان شناخته شده است. 

انصاری در پایان گفت: خداوند در فرازهای آیه 21 سوره «مؤمنون» به نوشیدن انسان از شیر، خوردن انسان از گوشت آنها، همچنین استفاده انسان از پوست و باربری و امکانات دیگر این حیوانات اشاره کرده است. با توجه به این سه آیه خداوند سبد غذایی انسان که همان مواد قندی، چربی‌ها و پروتئین‌ها را به خوبی بیان و توصیه به استفاده از آنها کرده است.