چرا خداوند در عقوبت کردن گنهکاران عجله نمی‌کند؟

به گزارش ایکنا از خراسان رضوی، محمدعلی انصاری صاحب تفسیر مشکاه و مفسر قرآن، در نشست مجازی که امروز 24 خردادماه با موضوع «صبر خداوند در عقوبت گناهکاران» برگزار شد، اظهار کرد: به چند دلیل از خداوند عجله سر نمی‌زند، اولین مورد این است که کسی عجله می‌کند که نگران است زمان از دستش برود و نتواند کار مدنظرش را انجام دهد، اما هیچ‌چیز از سیطره قدرت الهی خارج نیست و او فراتر از زمان و مکان به امور عالم احاطه دارد. به‌تعبیری هیچکس نمی‌تواند در انجام کارها از خداوند جلو بزند و خداوند در آیه 60 سوره واقعه فرموده است: «نَحْنُ قَدَّرْنَا بَيْنَكُمُ الْمَوْتَ وَمَا نَحْنُ بِمَسْبُوقِينَ؛ ما مرگ را بر همه شما مقدر ساختیم و هیچ کس بر قدرت ما سبق نتواند برد.» بنابراین لازم نیست خداوند در کارهایش عجله کند.

انصاری گفت: دلیل دوم این است که خداوند حکیم است و حکیم هر کاری را در زمان خودش انجام می‌دهد. پس خداوند عجله نمی‌کند و کاری را جلوتر از زمانش انجام نمی‌دهد. سومین دلیل این است که بنای خداوند بر هدایت کردن مردم است و می‌خواهد انسانها را مشمول رحمت خود سازد وهیچگاه پروردگار از روش تک‌حذفی برای از میان بردن بدکرداران استفاده نمی‌کند و خداوند در آیه 3 سوره علق فرموده است: «ٱقۡرَأۡ وَرَبُّكَ ٱلۡأَكۡرَمُ؛ بخوان و [بدان كه] پروردگارت گرامى ترين است.» اگر خداوند با این روش با کافران و فاسقان و فاجران برخورد می‌کرد، هیچ کس بر روی زمین باقی نمی‌ماند و کار بشر زار می‌شد؛ آری، خداوند بر مبنای لطف و رحمتی که به انسان‌ها دارد، در برخورد با ایشان حلیم و صبور است و به همۀ گنهکاران به مقدار کافی فرصت توبه و اصلاح را می‌دهد.

وی تصریح کرد: هنگامی كه انسان گناهی مرتكب می‌شود، باید با سم‌زدایی از این چرك و آلودگی تطهیر شود. همان طور كه اگر بدن نجس شود، تا زمانی كه عین نجاست برداشته نشود، طهارت حتی با دریایی آب دست نمی‌دهد. گناه نیز چنین است و وقتی انسان آن را مرتكب می‌شود و به واسطه آن تیرگی در وجودش می‌نشیند، چاره‌ای جز زدودن اصل آلودگی ندارد. از مهم‌ترین راه‌های از میان بردن این پلیدی، توبه است. خداوند در توبه خاصیت پاك‌كنندگی نهاده است زیرا توبه سراچه دل را از خاكروبه‌ها و خَس و خاشاك‌ها می‌زداید و جان را از كثافات پاك می‌كند. توبه خانه‌تكانی روح است و آمادگی برای دریافت تجلیات رحمانی محسوب می‌شود.

صاحب تفسیر مشکاه بیان کرد: خداوند در آیه 160سوره بقره فرموده است: «إِلَّا الَّذِينَ تَابُوا وَأَصْلَحُوا وَبَيَّنُوا فَأُولَٰئِكَ أَتُوبُ عَلَيْهِمْ ۚ وَأَنَا التَّوَّابُ الرَّحِيمُ، مگر آنهایی که توبه کردند و به اصلاح مفاسد اعمال خود پرداختند و بیان کردند (آنچه را که کتمان کردند)، پس توبه اینان را می‌پذیرم که منم توبه پذیر و مهربان.» این واژه صیغۀ مبالغه است و آن را بسیارتوبه‌پذیر معنا می‌كنند. رحمت و غفران خداوند چنان گسترده و بی‌كران است كه از بی‌شمار گناهان آدمیان در طول سال و سال‌ها، از ازل تا ابد درمی‌گذرد؛ گناهانی كه شمارِش یك روز تمام آن، بسیار زیاد است، چه رسد به آنكه مجموع آن‌ها در طول تاریخ در نظر گرفته شود. پس خداوند بسیار توبه می‌پذیرد، اما این واژه معنای فراتری از توبه‌پذیری دارد و مقصود آن است كه خداوند به تعداد بسیار زیاد توبه می‌كند.

انصاری ادامه داد: نكته آن است که «توبه» خود، معنای رجوع می‌دهد و با توجه به این معنای لغوی، «تَوَّاب» بودن خداوند بدین معناست كه حضرت او پیوسته به بندگانش روی می‌آورد و آنان را برخوردار از توجه كریمانۀ حضرت خود می‌كند. هربار كه انسان‌ها به هر بهانه‌ای به او روی می‌آورند، خداوند به ایشان روی می‌كند، اشراقش را بر ایشان می‌تاباند، خطابشان می‌كند و با توجهِ بنده‌پرورَش ایشان را می‌نوازد و مقصود از توبۀ عبد، رجوع از عصیان به طاعت الهی است و مقصود از توبه پروردگار، رجوع حضرت او از قهر به لطف است.