بخل، حسد و کینه، آرامش را از ذهن انسان می‌ستانند

به گزارش ایکنا از خراسان رضوی محمدعلی انصاری، صاحب تفسیر مشکاة و مفسر قرآن، در نشست مجازی که امروز 8 شهریورماه، با موضوع «رذایل اخلاقی» برگزار شد، اظهار کرد: حسد و كینه و بخل‌ورزی رذیله‌های اخلاقی هستند كه به دو همسر، دو دوست، دو همكار و دو هم‌كیش اجازه ‌نمی‌دهند كه روابط انسانی و اجتماعی روبه‌رشدی را تجربه كنند. چنین رذایلی آرامش را از ذهن و ضمیر آدمی می‌ستانند و تشویش و اضطراب را جایگزین می‌كنند.

وی بیان کرد: واژۀ «غَلّ» به معنای ورود پنهان و نامحسوس آب به اجزا و لایه‌های درخت است لذا در دل کلمه «غَلّ» و «غِلّ» و مشتقات آن، نوعی پنهانی و ناپیدایی نشسته است. از این ‌رو در کلام عرب به لایه میان آستر و رویه لباس «غِلَالَة» می‌گویند، زیرا بر خلاف رویه و آستر، به چشم نمی‌آید و میان آن دو به‌ نوعی پنهان شده است. در همین راستا به امور مزوّرانۀ ناپسندی که در جان و دل آدمی مستور است، «غِلّ» گفته می‌شود و به حقه‌ها و حسدها و کینه‌های انباشته در دل  و همچنین به خیانت نیز «غُلّ» می‌گویند.

انصاری ادامه داد: لذا اهل ایمان از خداوند می‌خواهند که در قبال دیگر مؤمنان، هیچ‌گونه بغض پنهان فروخورده‌ای نداشته باشند و خداوند در آیه ۱۰ سوره «حشر» فرموده است: «وَالَّذِينَ جَاءُوا مِنْ بَعْدِهِمْ يَقُولُونَ رَبَّنَا اغْفِرْ لَنَا وَلِإِخْوَانِنَا الَّذِينَ سَبَقُونَا بِالْإِيمَانِ وَلَا تَجْعَلْ فِي قُلُوبِنَا غِلًّا لِلَّذِينَ آمَنُوا رَبَّنَا إِنَّكَ رَءُوفٌ رَحِيمٌ؛ و آنان که پس از مهاجرین و انصار آمدند (یعنی تابعین و سایر مؤمنین تا روز قیامت) دایم به درگاه خدا عرض می‌کنند: پروردگارا، بر ما و برادران دینی‌مان که در ایمان پیش از ما شتافتند ببخش و در دل ما هیچ کینه و حسد مؤمنان قرار مده، پروردگارا، تویی که بسیار رئوف و مهربانی.» 

صاحب تفسیر مشکاة گفت: خداوند نیز یکی از نشانه‌های بهشتیان را زدوده شدن هرگونه حقد و کینۀ پنهان از جان و دل آن‌ها برمی‌شمارد و در آیه ۴۷ سوره حجر فرموده است: «وَنَزَعْنَا مَا فِي صُدُورِهِمْ مِنْ غِلٍّ إِخْوَانًا عَلَىٰ سُرُرٍ مُتَقَابِلِينَ؛ و ما آیینه دل‌های پاک آن‌ها را از کدورت کینه و حسد و هر خلق ناپسند به کلی پاک و پاکیزه ساختیم و همه برادروار روبروی یکدیگر بر تختهای عزت بنشینند.» 

وی تصریح کرد: اگر کسی با توحید آشنا شد، در دنیا و آخرت محفوظ است و اگر غیر از این باشد مصونیت نخواهد داشت. اگر انسان به این حقیقت پای گذارد، مصونیت پیدا می‌کند و وقتی به این شناخت و معرفت دست یابد، ذلیل و اسیر نمی‌شود. هر مقدار که این دل با نور توحید آشنا شود ظلمت‌ها از وجود او رخت می‌بندد. هر مقدار در وجود انسان ظلمت می‌آید، به‌همان مقدار وساوس ایجاد می‌شود و به‌دنبال آن، ذلت، خفت و خواری و آنگاه خیانت و ظلم می‌آید. از آن‌طرف، هنگامی‌که در وجود انسان نور می‌آید، جایی برای وسوسه نمی‌گذارد. نور جلال و جمال الهی که همان نور «اللهُ نُورُ السَّمَْاواتِ وَ الْأََرْضِ» است، اگر بر سُرادقات جان و پرده‌های جنان بتابد، صفحۀ دل را روشن می‌کند.

انصاری بیان کرد: این نور پرتوی از اسماء و صفات خداوند است و این نور در وجود انسان‌ها همان حصن و دژی است که حضرت ثامن‌الحجج(ع) از زبان حضرت حق فرمود و انسانی که در این دژِ امن می‌رود کاملاً مصونیت می‌یابد.