قرآن؛ مسیر اصلی هدایت بشری

به گزارش ایکنا از خراسان‌رضوی، محمدعلی انصاری، صاحب تفسیر مشکاة، در نشستی که محتوای آن از کانال‌های مجازی منتسب به این مفسر قرآن کریم منتشر می‌شود، با موضوع «سطح اول در مفهوم توکل»، اظهار کرد: جمله «الّا لا تتخذ من دونی وکیلا» برگرفته از مجموعه هدایت‌های موجود در تورات برای بنی‌اسرائیل است و قرآن با انتخاب گزیده‌ای ناب، چکیده‌ای ارزشمند از مضامین بلند تورات را ارائه می‌دهد. قرآن، پس از تورات، دومین کتاب آسمانی به لحاظ وسعت و عظمت شناخته می‌شود و تورات در قرآن با تعابیری همچون نور و هدایت معرفی شده و جایگاه والای آن برجسته شده است.

وی ادامه داد: با این حال، به رغم عظمت تورات، تحریف‌ها و دست‌کاری‌های انسانی موجب شد تا مضامین اصلی این کتاب فروکش کند. قرآن به مواردی اشاره می‌کند که بنی‌اسرائیل با دست خود و تحریف آگاهانه، مطالبی را از تورات کم یا به آن اضافه کردند و این تحریف در حوزه‌های اعتقادی، تاریخی، اخلاقی و حتی فقهی رخ داد. از این منظر، قرآن تلاش کرده است تا با ارائه گزیده‌ای روشن، مسیر اصلی هدایت الهی را برای مردم آشکار سازد.

صاحب تفسیر مشکاة بیان کرد: در محور این هدایت، خداوند به صراحت اعلام می‌کند که مردم باید او را به عنوان وکیل و راهنمای خود بپذیرند و از هرگونه اتخاذ غیر او به عنوان وکیل پرهیز کنند. این مفهوم، جوهره توحید و محور اصلی همه ادیان الهی و کتب آسمانی است. نخستین پیام همه پیامبران نیز دعوت به یکتایی و وحدانیت خداوند بوده است.

انصاری افزود: انسان موجودی است که بدون آگاهی کامل از گذشته و آینده وارد عرصه زندگی می‌شود و باید از طریق تجربه و آزمون و خطا مسیر خود را بیابد. در این مسیر، فرصت‌های زندگی تکرارناپذیر است و هر لحظه از حیات، چون تیر از کمان رها می‌شود و بازگشت ندارد.

وی بیان کرد: خداوند، خالق انسان، خود مسئول هدایت اوست و به انسان‌ها وعده می‌دهد که مسیر سعادت و رشد آنها را روشن خواهد کرد. این همان معنای وکالت الهی است؛ یعنی انسان با تمام ضعف‌ها و ناآگاهی‌های خود، به خالق خود اعتماد کرده و پیشنهادات و راهنمایی‌های او را می‌پذیرد. قرآن کریم، نسخه‌ای کامل برای هدایت انسان ارائه می‌دهد تا زندگی او به نحو پایدار و استوار پیش رود.

صاحب تفسیر مشکاة گفت: در این معنا، وکالت و توکل به خداوند شامل مراحل مختلفی است؛ از اعتماد اولیه به خالق گرفته تا تفویض کامل امور به او و نهایتاً تسلیم شدن در برابر اراده الهی. این سلسله مراتب، اساس توحید افعالی را شکل می‌دهد؛ توحیدی که خداوند فعالانه در صحنه هستی هدایت را مدیریت می‌کند و هر بنده‌ای را که بخواهد به مسیر رشد و کمال هدایت می‌کند.

انصاری گفت: در نهایت، آیاتی که با عبارت «الله لا تتخذ من دونی وکیلا» آغاز می‌شوند، تأکید بر این نکته دارد که انسان‌ها باید خداوند را تنها وکیل و راهنمای خود بدانند و در تمام مراحل زندگی، به او اعتماد کرده و دستورات و آموزه‌های او را پذیرا باشند.