«عوالم ذر و پاسخ به اشکالات منکران»؛ عهده‌دار تبیین تفصیلی مباحث عالم ذر
علی افضلی، دبیر علمی همایش ملی عالم ذر، ضمن ارائه توضیحاتی در زمینه علت برگزاری و کم‌وکیف این همایش به کتاب تازه‌تألیف خود با عنوان «عوالم ذر و پاسخ به سؤالات و اشکالات منکران» اشاره و محتوای کتاب را تبیین کرد.
به گزارش ایکنا؛ همایش «عالم ذر و عوالم پیش از دنیا»، امروز 10 خردادماه به همت موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران به صورت مجازی برگزار شد. در ادامه متن سخنان علی افضلی، دبیر علمی همایش را می‌خوانید؛
کار این همایش و پیشنهاد برگزاری آن از حدود 10 سال قبل کلید خورد. این موضوع دغدغه من بوده و از مباحث مهم اعتقادی بوده است و در طول تاریخ کمتر بدان توجه شده و تصمیم بر این شد که همایشی به جامعه علمی عرضه کنیم. از 10 سال قبل، این طرح کلید خورد و در این سال‌ها پیگیر این قضیه بودم. زحمت‌های زیادی کشیده شد و مجموعه ثمرات این کار این شد که امروز با همکاری دوستانی در موسسه حکمت و فلسفه به سرانجام نشست. هدف از مجموعه مقالات این بود که آموزه‌ای که در اسلام به نام عالم ذر نامیده شده است را بررسی کنیم. عالم ذر عالمی است که پیش از اینکه از مادر در دنیا متولد شویم، در آن عالم یا بهتر است بگوییم در آن عوالم وجود داشته‌ایم و عالم ذر مقدم بر ورود ما به دنیا است.
اما عالم ذر مختص به اسلام و حتی تشیع نیست و علمای اهل سنت نیز روایات زیادی در این زمینه نقل کرده‌اند و بسیاری از عالمان آنها مانند شعیان به این عالم معتقد هستند، اما در سایر ادیان نیز نشانه‌هایی از عوالم پیش از دنیا مشاهده می‌کنیم. مایل بودم که این بحث را نه‌فقط از دیدگاه اسلامی و قرآنی، بلکه از دیدگاه ادیان و آیین‌های مختلف نیز داشته باشیم و به همین دلیل، مجموعه مقالات عالم ذر که گردآوری شده، این طور است که هر نویسنده‌ای از دیدگاه خاصی این عالم را مورد بررسی قرار داده است و ما این موضوع را از دیدگاه قرآن و حدیث و دیدگاه‌های مسلمین و یهودیان و ... بررسی کرده‌ایم و مقالات بسیار ارزشمندی نوشته شده است. فقط دیدگاه مسیحیت را نداشته‌ایم و دلیلش این بود که برخی از آنها گفتند در مسیحیت چنین چیزی نداریم و برخی گفتند مباحث زیادی در این زمینه داریم، اما به دلیل کمبود فرصت نتوانستند مقاله‌ای به ما تحویل دهند و پیگیری ما نتیجه نداد. امیدوار هستیم که اگر کتاب به چاپ دوم رسید، بتوانیم در مورد عالمان مسیحی و نظر آنها پیرامون عالم ذر مقالاتی داشته باشیم.
غیر از این مجموعه مقالات، کتاب عالم ذر از همان ابتدا همزمان با این مجموعه مقالات تصمیم گرفتم خودم نیز کتابی تألیف کنم که در زمینه عالم ذر باشد و از آن زمان که تألیف مقالات آغاز شد، بنده نیز تألیف کتاب را آغاز کردم. تأخیری که در برگزاری همایش به وجود آمد، موجب شد تا کتاب را نیز مفصل‌تر بنویسم و با اینکه سعی کردم به روز همایش برسد، اما به دلیل تفصیل زیادش به همایش نرسید، اما کتاب رو به اتمام است و امسال از آن رونمایی می‌شود.
عنوان کتاب «عوالم ذر و پاسخ به پرسش‌ها و اشکالات منکران» است. این کتاب مفصل‌ترین کتابی است که در مورد عالم ذر تألیف شده است و دو بخش اصلی دارد؛ بخش اول کتاب معرفی کامل عالم ذر و رخدادهای این عالم است. هدف این بوده است که ببینیم چه تصویر کامل و روشنی از عالم ذر می‌شود براساس آیات و روایات ارائه داد. در حدود چهل رخدادی که در عالم ذر به وقوع پیوسته، در این کتاب مطرح کرده‌ام. اما دلیل اینکه کتاب را براساس رخدادهای عالم ذر تنظیم کردیم، سخن یکی از بزرگان فلسفه بود که عالم ذر را مقدم بر عالم دنیا نمی‌دانست و تعبیرش این بود که یعنی خدا هزاران سال قبل از دنیا ارواحی را معطل گذاشته تا بعد از هزاران سال به دنیا آیند؟ تصور برخی از عالم ذر این است که خدا ارواحی را به صورت معطل آفریده است که اشتباه است.
با بخش اول کتاب خواستم نشان دهم این طور نیست و رخدادهای بسیار فراوان و مهمی داریم؛ یعنی حداقل چهل رخداد مهم مطرح شده است و این رخدادها را مرحله به مرحله آورده‌ایم و تا چهل مرحله ادامه یافته است و گویی در دل هریک از این رخدادها، رخداد فراوان دیگری نیز در روایات مطرح شده است. در پاسخ به این اشکال که تصور نشود خدا ارواح را بی‌کار خلق کرده، این رخدادها را مطرح کرده‌ایم.
بخش دوم این کتاب که بسیار مفصل است، جمع‌آوری اشکالات و پرسش‌های زیادی است که در مورد عالم ذر مطرح شده است. نوع کتبی که نگاشته شده را ببینید؛ این طور است که چند اشکال را مطرح کرده و پاسخ داده‌اند. اما در این کتاب سعی کرده‌ام هر اشکالی که مطرح شده یا ممکن است به ذهن کسی خطور کند، گردآوری کرده و پاسخ دهم و تا الآن بیش از پنجاه اشکال و پرسش را مطرح کرده و پاسخ داده‌ام. حتی پرسش‌هایی که جایی مطرح نشده را نیز آورده‌ایم؛ یعنی پرسشی که ممکن بود به ذهن کسی برسد، در این بخش دوم آورده‌ام.
همچنین این اشکالات را گروه‌بندی کرده‌ام؛ گروه اول اشکالات مربوط به تعارض احادیث با آیات قرآن است. همه این اشکالات را آورده و عدم تعارض را نشان داده‌ایم. اشکال دوم مربوط به سند روایات عالم ذر است که برخی می‌گویند این روایات ضعیف است یا اگر معتبر است خبر واحد است، اما ما نشان داده‌ایم که این احادیث فوق حد تواتر است و سخنان علمای بزرگی مانند علامه امینی که تک‌تک این روایات را به عنوان نمونه ذکر کرده‌اند را آورده‌ایم. حتی کسانی که از نظر ظاهری احادیث عالم ذر را قبول ندارند، اذعان کرده‌اند این احادیث متواتر است، اما تفسیر دیگری از آن دارند. در این کتاب مستندات این تواتر نیز ذکر شده است و حتی به تعبیر برخی از علما بیش از هزار حدیث در این زمینه داریم.
اشکال سوم مربوط به دلالت و محتوای مباحث عالم ذر است و گفته‌اند عالم ذر مستلزم جبر انسان است و ... . اشکال چهارم، عقلی، عرفانی و فلسفی است و برخی از فلاسفه و عرفای ما اشکالات این چنینی را مطرح کرده‌اند که تمام این اشکالات پاسخ داده شده است. اشکالات دسته پنجم نیز اشکالات علامه طباطبایی است که هم ادعای منکرین عالم ذر را قبول ندارد و هم این عالم را مقدم بر دنیا نمی‌داند و تفسیر خاصی دارد و به دقت سعی کردم این اشکالات را مطرح کنم. شاید این گروه از اشکالات یکصد صفحه از کتاب را به خود اختصاص داده است و آخرین دسته از اشکالات نیز پرسش‌های انتقادی مربوط به عالم ذر است. مثلاً اینکه اگر عالم ذر وجود داشته، چرا آن را به خاطر نداریم و چرا خدا عالم ذر را آفریده است و به این اشکالات نیز پاسخ داده‌ام و بیش از پنجاه اشکال گردآوری شده است.
انتهای پیام
