به گزارش ایکنا از خراسان رضوی و به نقل از آستان نیوز، آثار تاریخی ساخته شده یا وقف شده برای حرم مطهر پس از استفاده، طی سدههای گذشته در خزانه نگهداری میشود و سیاهههای اموالی موجود در بخش نسخ خطی آستان قدس نشان از فهرستبرداری منظم کارگزاران در دورههای گذشته است.
در دوره نيابت توليت محمدولی اسدی (1304ـ 1314ش) با ايجاد نظم در همه امور آستان قدس رضوی از جمله اموال فرهنگی و تاریخی، دفتری جدید برای ثبت و ضبط اشيا تهيه شد و در همين زمان، ايده تأسيس موزهای برای حفظ، نگهداری و نمايش آثار به جا مانده از دورههای تاریخی در آستان قدس رضوی مطرح شد.
در دوره نيابت توليت فتحالله پاكروان (1314 ـ 1320ش) ضمن تصميمگیری برای ساخت بنایی برای موزه، تعدادی از اشیا انتخاب شد و در سال 1315 شمسی اتاقهای فوقانی شمال غربی صحن نو (آزادی) و جنوب شرقی صحن كهنه (انقلاب اسلامی) كه به يكديگر متصل بوده به خزانه و محل نگهداری اشیا اختصاص یافت.
دفتر یادداشت مراجعان نشان میدهد که این مجموعه از سال 1316 تا 1321 ش. مورد بازدید بسیاری از فرهیختگان و مقامات ایرانی و مستشرقین خارجی بوده است.
در چهاردهم آذرماه سال 1316 شمسی سنگ بنای ساختمان موزه در قطعه زمينی به مساحت 5700 مترمربع در مشرق مسجد گوهرشاد و كنار مقبره شيخ بهايی طی تشريفات و مراسم خاصی رسماً گذاشته میشود.
نقشه این بنا توسط آندره گدار ترسيم شد و به دست مهندس كنتراتيف و بيوك قهرمانی در سه طبقه، يك طبقه زيرزمين و دو طبقه فوقانی به مساحت 1034 مترمربع ساخته و در سال 1324 شمسی افتتاح شد.
همزمان با ساخت بنای موزه از مهدی بهرامی مدير وقت موزه ايران باستان برای انتخاب و آمادهسازی اشيای موجود در خزانه، دعوت شد. وی از سال 1318 شمسی طی سه مرحله حضور در مشهد 189 قلم شیء از خزانه و آثار حرم امام رضا(ع) را انتخاب کرد که در 11 تالار و اتاق به ترتيب دوره تاريخی به نمايش درآمد.
در سال 1351 شمسی اشيای موزه به محل تالار تشریفات آستان قدس رضوی، منتقل و بنای جدیدی برای موزه در ضلع جنوبی حرم مطهر در دستور ساخت قرار گرفت. ساخت این بنا برای موزه و كتابخانه آستان قدس، از سال 1353 شمسی توسط شرکت ماهساز و زیر نظر شركت مهندسی داریوش بوربور آغاز و در سال 1355 شمسی خاتمه یافت. این موزه شامل دو تالار در یک طبقه، به مساحت حدود 1300 متر مربع بود که اشیای متنوعی از قبیل قالی، ظروف، سلاحها و برخی اشیا و اجزای معماری حرم امام رضا(ع) مانند وسایل روشنایی و محرابها و درهای حرم در آن به نمایش گذاشته شد.
پس از انقلاب اسلامی، آستان قدس رضوی با رویکرد توسعه امور فرهنگی و با هدف تکریم واقفان، گنجینههای تخصصی به مجموعه افزود. نمایش آثار در این گنجینهها موجب گسترش سنت حسنه وقف و اهدای اشیای بسیاری توسط زائران و مجموعهداران بااخلاص ، در سالهای اخیر به آستان قدس رضوی و در نتیجه توسعه موزهها شد.
در حال حاضر، موزه مرکزی، موزه فرش، موزه قرآن و هدایای رهبری، موزه مردمشناسی و مسجد 72 تن، موزههای آستان قدس رضوی را تشکیل میدهند و اشیای تاریخی حرم مطهر، اشیای وقف و اهدا شده و همچنین اشیای خریداری شده برای تکمیل مجموعهها در آن به نمایش گذاشته شده است.
توسعه این مجموعه در راستای تکریم واقفان و بسط اندیشه رضوی، طی 40 سال گذشته با آهنگ بسيار سريعی انجام شده است و بر همين اساس، موزههای آستان قدس رضوی همگام با موزههای جهان در كنار توسعه فضاهای نمایشی، در عرصه فرهنگ، پژوهش، آموزش، ارتباط و همگرايی با قشرهای مختلف جامعه، فعالیتهای بسيار خوبی را انجام داده است.
موزههای آستان قدس رضوی طی سالهای اخیر در شاخصهای پژوهش، گردآوری، بازدید، توسعه مدیریت، معرفی و فعالیت در فضای مجازی عنوان موزه برتر را در بین موزههای دولتی بزرگ، از سوی شورای بینالمللی موزه ها «ایکوم» دریافت کرده است.
انتهای پیام