شیوه ثبت و ضبط اعمال توسط ملائک الهی

به گزارش ایکنا از خراسان رضوی، محمدعلی انصاری مفسر قرآن و صاحب تفسیر مشکاة، در نشست مجازی که امروز 30 آبان ماه در خصوص «شیوه ثبت و ضبط اعمال انسان‌ها» برگزار شد، بیان کرد: فرشتگان الهی صرفا سخن، قول و حرف‌های ما را ثبت و ضبط نمی‌کنند، بلکه این فرشتگان تمامی جنبه‌های اعمال را ثبت می‌کنند. به عنوان مثال بنده الان در حال بیان حقایقی در خصوص قرآن و سیدالشهدا(ع) هستم که تنها جنبه ظاهری این امر قابل رویت است و از تاثیری که این کلام در این لحظه و حتی بعد از این لحظه بر روی مخاطبان می‌گذارد، ما انسان‌ها اطلاعی نداریم و حقیقت این امر را متوجه نخواهیم شد اما فرشتگان الهی که الان مشغول ثبت و ضبط اعمال ما بندگان هستند تمامی وجوه را در نظر گرفته و ثبت می‌کنند. 

وی ادامه داد: خداوند در آیه 49 سوره «کهف» در این‌باره می‌فرماید: «وَ وُضِعَ الْكِتَابُ فَتَرَى الْمُجْرِمِينَ مُشْفِقِينَ مِمَّا فِيهِ وَيَقُولُونَ يَا وَيْلَتَنَا مَالِ هَٰذَا الْكِتَابِ لَا يُغَادِرُ صَغِيرَةً وَلَا كَبِيرَةً إِلَّا أَحْصَاهَا ۚ وَ وَجَدُوا مَا عَمِلُوا حَاضِرًا ۗ وَ لَا يَظْلِمُ رَبُّكَ أَحَدًا؛ و کتاب اعمال نیک و بد خلق را پیش نهند، آن‌گاه اهل عصیان را از آنچه در نامه عمل آن‌هاست ترسان و هراسان بینی در حالی که (با خود) گویند: ای وای بر ما، این چگونه کتابی است که اعمال کوچک و بزرگ ما را سر مویی فرو نگذاشته جز آنکه همه را احصا کرده است؟! و در آن کتاب همه اعمال خود را حاضر بینند و خدا به هیچ‌کس ستم نخواهد کرد.» یعنی تمام مجموعه گفتار، باورها، انگیزه‌ها و عملکرد ما با تمام نیاتی که در موقع انجام آنها داریم، ثبت می‌شود و در محضر خداوند حاضر است. 

صاحب تفسیر مشکاه اظهار کرد: علاوه بر موارد مذکور پیامدهای اعمال ماهم در ثبت و ضبط اعمالمان تاثیر بسزایی دارد، که این عمل ناشی از انگیزه درونی ما است و ممکن است براساس الهامات شیطانی و یا فرمان الهی صورت گرفته باشد. باید متوجه باشیم که آثار عملکرد ما بسیار مهم است. لذا این عمل نه تنها تا پایان عمرمان بلکه تا پایان تاریخ و کره زمین موجود و حاضر است. 

انصاری در خصوص قاعده تجسم اعمال افزود: بنا بر قاعد «تجسم اعمال»، خداوند عین عمل بنده را به او بازمی‌گرداند. تمثیل زیبایی كه شاعری خوش‌ذوق در این باره آورده، به‌نیكویی حكایت از این قاعده دارد. در این تمثیل استادی از شاگرد خویش می‌خواهد قدری از زغال جهنم برای قلیان او بیاورد، شاگرد پس از رفتن و بازگشتن به استاد خویش چنین می‌گوید: 
خبر از هیزم و زغال نبود/ آتشی بهر اشتعال نبود
هیچ‌كس آتشی نمی‌افروخت/ ز آتش خویش هركسی می‌سوخت

این مفسر قرآن بیان کرد: بنابراین عین عمل انسان در آخرت به او بازمی‌گردد: «إِنْ خَیرٌ فَخَیرٌ وَ إِنْ شَرٌّ فَشَرٌّ»؛ یعنی اگر عمل، خیر باشد جزایش نیز خیر و خوبی خواهد بود و اگر شر باشد، جزایش شر و بدی است. گاه در مجازات‌های دنیایی ارتباط عقلانی میان جرم و جریمه وجود ندارد زیرا حد مجازات‌های دنیایی را جامعه تعیین می‌كند. مثلاً ممكن است مجازاتی در یكی از جوامع چندین سال حبس در پی داشته باشد، اما در جایی دیگر برای آن جریمه نقدی تعیین كنند. یعنی مجازات جرایم، نسبی و قراردادی است و در هر كشوری به شكلی متفاوت با دیگر كشورها تعریف می‌شود. اما ثواب و عقاب الهی، قراردادی و اعتباری نیست؛ بلكه مطابق حقیقت و واقعیتِ اعمال انسان است.

وی ادامه داد: عذاب خداوندی كه قهر الهی و دوزخ نام دارد، شكل ملكوتی اعمال است، یعنی جهنم بر خلاف تصور عموم، حفره عمیقی نیست كه هیزم و زغال داشته باشد و خداوند انسان‌ها را گروه‌گروه درون آن بریزد، زیرا اعمال انسان است كه دوزخ او را رقم می‌زند و هیزم آتش قهر الهی را فراهم می‌آورد. همچنین در مقابل نعمت‌های گسترده حضرت حق نیز كه بهشت و «خُلد بَرین» نام دارد، شكل‌یافته از اعمال نیک و شایسته اوست، پس تجسم اعمال عین عدالت الهی و عادلانه‌ترین شیوه جزا دادن بندگان است.