زیارت، دیداری بامعرفت است

به گزارش ایکنا از خراسان رضوی، سیدجلیل بامشکی معاون زیارت و گردشگری شهرداری مشهد، در نشست علمی زیارت از منظر مطالعات مهمان‌نوازی که امروز ۲۰ اسفندماه در پژوهشکده گردشگری جهاد دانشگاهی برگزار شد، اظهار کرد: زیارت دیداری با معرفت و باشناخت است که با دیگر دیدارها تفاوت بسیاری دارد به همین دلیل در حوزه شهرداری مشهد باید تلاش کنیم تا فرایند زیارت را برای مجاوران و زائران تسهیل بخشیم و نقش تشکل‌ها و هلدینگ‌های مردمی را در این عرصه پررنگ سازیم. البته اطلاع دارید که در سند آمایش سرزمین خراسان رضوی تعریف شده است که خراسان رضوی و مشهد باید بهره‌مند از نظام حکمرانی خوب و دانش‌بنیان با تاکید بر زیارت و گردشگری باشد. بنابراین  باید در حوزه سیاست‌گذاری و تصمیم‌گیری مدیریت شهری دانش‌بنیان و زیارت و گردشگری را در دستور کار خود قرار دهیم و اهداف خود را متناسب با آنها سازیم. 

وی بیان کرد: مدتی پیش میز زیارت برای تدوین برنامه نوروز در شهرداری شکل گرفته بوده است که در آن مشکلات شناسایی شده و راه‌حل‌هایی برای آن ارائه شده است. برخی از این ناهماهنگی‌ها و چالش‌ها فقدان انسجام مدیریتی و ناهماهنگی بین دست‌اندارکاران است که در سال‌های اخیر در قالب کمیته‌های مختلف این امر بهبود یافته است. همچنین در برخی از حوزه‌ها موفق واقع شده‌ایم، اما در سایر عرصه‌ها برنامه‌ریزی صورت نگرفته است.

معاون زیارت و گردشگری شهرداری مشهد بیان کرد: موضوع بعدی کمرنگ بودن سرمایه‌گذاری و کارایی موثر است که درحال تلاش برای برنامه‌ریزی این امر هستیم. اما متاسفانه ضعف فرهنگی شهروندان مشهد در تعامل با زائران بسیار دیده شده است و باید فرهنگ‌سازی مطلوبی برای مردم ارائه شود. همچنین آشفتگی معماری و شهرسازی و مغایرت فضای عمومی شهر با تجربه زیارت هم از مشکلات این شهر محسوب می‌شود. علاوه بر این‌ها یکی دیگر از مشکلات ما کاهش بهره‌وری اقتصادی از منظر زیارت است که در سال‌های اخیر بسیار مشاهده می‌شود، بنابراین این امر باید در مجموعه مدیریت شهری به طور مستمر بررسی شود.

بامشکی تصریح کرد: باتوجه به بررسی‌های انجام شده نگرش فرهنگی  زائران در خصوص وقایع پیرامون شهر مشهد بسیار خاص بوده است. این امر در منطقه ثامن شهر مشهد بررسی شده است که از منظر زائران در آنجا، گرانفروشی و پوشش نامناسب دو متغیری است که فراوانی بسیاری داشته است. این امر در سال 98 18درصد، در نوروز 1400 22 درصد و در نوروز 1402 ۲۳درصد شناسایی شده است که نشان‌دهنده افزایش این امر است. در ادامه موضوعات سرقت، درگیری و نزاع، تکدی‌گری و... در اطراف حرم مطهر رضوی از مشکلات فرهنگی بوده است که زائران گزارش داده‌اند. 

ارتقای شایسته فرهنگ میزبانی در مشهد

در ادامه سلمان آل‌حسن رییس اداره فرهنگ میزبانی شهرداری مشهد تشریح کرد: خدمت‌رسانی و میزبانی شایسته از زائران حضرت و همچنین ارتقای شایسته فرهنگ میزبانان مشهدی موضوعات مهمی هستند که در دستور کار شهرداری قرار گرفته است. در سال‌های گذشته به ویژه بعد از کرونا با روند افزایشی نرخ رشد جمعیت زائر در دهه پایانی ماه صفر و نوروز مواجه بوده‌ایم و باتوجه به پیش‌بینی‌های انجام شده، این افزایش تا 10 سال آینده با همین روند ادامه دارد. اما لازم به ذکر است که طبق آمار رسمی که سال کذشته توسط استانداری خراسان رضوی ارائه شد، در دهه پایانی ماه صفر، هشت میلیون نفر زائر برای شهر تعبیر شده است، اما به طور کلی در مشهد ۸۰۰ هزار اسکان رسمی در شهر مشهد و تعدادی اسکان غیررسمی موجود است. لذا به هیچ وجه این تعداد از اسکان قابل مقایسه با حضور زائران نیست.

آل‌حسن ادامه داد: در نوروز سال ۱۳۹۸ تا ۱۴۰۱ آمارهایی گرفته شده است که این آمار عطف به زائران شهر مشهد بوده است که نمایانگر ایرادات اصلی شهر مشهد است. نخستین مورد آن، گرانفروشی اطراف حرم مطهر رضوی است، دومین مورد اسکان و مورد سوم حمل و نقل بوده است. البته باید توجه داشت که از سال ۱۴۰۱ شاخص بی‌حجابی اطراف حرم مطهر رضوی نیز از نظر زائران بسیار بیان شده است. 

رییس اداره فرهنگ میزبانی شهرداری مشهد بیان کرد: برای ارتقای شایسته فرهنگ میزبانان مشهدی بررسی‌هایی بر روی مجاوران شهر مشهد صورت گرفته است که طی بررسی‌های انجام شده ۱۸ دسته مخاطب شناسایی شده است که آنها تاثیر مستقیمی بر ارتقای فرهنگ میزبانی شهر مشهد دارند. این حوزه‌ها شامل حوزه حمل‌ونقل، حوزه اسکان، امنیت، خانواده‌ها و... می‌شود.

وی در خصوص راه‌حل و سیاست‌های این امر، تصریح کرد: دو سیاست برای این امر تعبیر شده است که این سیاست‌ها، سیاست‌های ایجابی و سلبی هستند. در سیاست ایجابی به دنبال تدوین برنامه‌هایی هستیم که مردم را برای استقبال از زائران آماده کند. در سیاست سلبی هم باتوجه به آمارهای اخذ شده، موارد تمرینی و بحث‌های آموزشی و توجیهی اسلامی برای آحاد مختلف جامعه تعبیر شده است. اگر به این سیاست‌ها توجه ویژه‌ای نشود، در سال‌های آینده شاهد کاهش کمیت و کیفیت زائران خواهیم بود. زیرا اگر مردم را پای‌کار نیاوریم در سال‌های آینده مشکلات جدی خواهیم داشت. فیلم‌های کوتاه، جشنواره‌ها و مسابقات مختلف در حوزه کتاب و... اقدامات و برنامه‌هایی هستند که برای این امور تعبیر شده است.